Gần đây, một nghiên cứu, sử dụng dữ liệu từ cả người và chuột, đã chỉ ra rằng việc mất nhiễm sắc thể Y - một phần phổ biến của quá trình lão hóa ở nam giới - có thể cho phép ung thư bàng quang thoát khỏi hệ thống miễn dịch, nhưng cũng có thể khiến các khối u nhạy cảm hơn với liệu pháp miễn dịch. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature.
Sự khác biệt giới tính trong ung thư
Tế bào người thường chứa một cặp nhiễm sắc thể giới tính – được gọi là X và Y – xác định giới tính sinh học của chúng ta. Nam giới thường có một nhiễm sắc thể X và một Y, trong khi nữ giới thường có hai nhiễm sắc thể X.
Tuy nhiên, nhiễm sắc thể Y có thể bị mất dần khỏi các tế bào nam giới khi họ già đi. Điều này có liên quan đến bệnh tim mạch và bệnh Alzheimer cũng như một số loại ung thư.
Hiện tượng "mất nhiễm sắc thể Y" được tìm thấy trong khoảng 10–40% trường hợp ung thư bàng quang (bladder cancer), nhưng không rõ điều này có thể ảnh hưởng như thế nào đến kết quả của những bệnh nhân bị ảnh hưởng.
Do đó, các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Y tế Cedars-Sinai đã sử dụng dữ liệu từ cả bệnh nhân và mô hình phòng thí nghiệm để điều tra xem sự mất nhiễm sắc thể Y có thể liên quan như thế nào đến sinh học và điều trị các bệnh ung thư này.
Cạn kiệt các tế bào miễn dịch
Đầu tiên, các nhà nghiên cứu đã tạo ra một hệ thống tính điểm cho bệnh ung thư bàng quang, đo lường sự mất mát nhiễm sắc thể Y trong các tế bào lót bàng quang dựa trên biểu hiện của gen nhiễm sắc thể Y.
Họ so sánh các phép đo này từ dữ liệu thu được từ hai nhóm nam giới – nhóm đầu tiên bị ung thư bàng quang tiến triển, đã cắt bỏ bàng quang và không được điều trị bằng liệu pháp miễn dịch, so với nhóm thứ hai bị ung thư bàng quang tiến triển đã được điều trị bằng chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch (một loại liệu pháp miễn dịch). ) như một phần của thử nghiệm lâm sàng.
Liệu pháp miễn dịch là gì?
Liệu pháp miễn dịch (Immunotherapy) giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể tìm và chống lại ung thư. Các chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch là một phần quan trọng của liệu pháp miễn dịch và giúp giải phóng “chiếc phanh” mà các tế bào ung thư có thể điều khiển và áp dụng cho các tế bào T, cho phép chúng chống lại khối u.
Bệnh nhân bị mất nhiễm sắc thể Y có tiên lượng xấu hơn ở nhóm đầu tiên và tỷ lệ sống sót chung tốt hơn nhiều ở nhóm thứ hai.
Để tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra, các nhà nghiên cứu đã chuyển sang nghiên cứu trên chuột thí nghiệm.
Khi các tế bào ung thư bàng quang có và không có mất nhiễm sắc thể Y được phát triển ở những con chuột thiếu tế bào T – một loại tế bào miễn dịch – khối u của chúng phát triển với tốc độ tương tự nhau. Tuy nhiên, khi chúng được phát triển ở những con chuột có tế bào T, các khối u thiếu nhiễm sắc thể Y phát triển với tốc độ nhanh hơn nhiều.
Giáo sư Dan Theodorescu, tác giả chính của nghiên cứu và là Giám đốc của Viện Ung thư Toàn diện Samuel Oschin tại Cedars-Sinai. cho biết: “Việc chúng ta chỉ thấy sự khác biệt về tốc độ tăng trưởng khi hệ thống miễn dịch hoạt động là chìa khóa dẫn đến hiệu ứng 'mất Y' trong ung thư bàng quang. Những kết quả này ngụ ý rằng khi các tế bào mất đi nhiễm sắc thể Y, chúng sẽ cạn kiệt các tế bào T. Và không có tế bào T để chống lại ung thư, khối u sẽ phát triển mạnh mẽ.”
Sử dụng dữ liệu từ cả nghiên cứu trên chuột và người, các nhà nghiên cứu kết luận rằng, mặc dù phát triển mạnh hơn, những khối u này dễ bị tổn thương hơn trước các chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch.
Những loại thuốc này là một trong hai phương pháp điều trị chính được sử dụng cho bệnh ung thư bàng quang ngày nay và giúp đẩy lùi sự cạn kiệt của tế bào T và chống lại các tế bào ung thư.
Tiến sĩ Shlomo Melmed, phó chủ tịch điều hành các vấn đề học thuật và trưởng khoa Y khoa tại Cedars-Sinai cho biết: “Các nhà nghiên ứu của chúng tôi cho rằng việc mất nhiễm sắc thể Y là một chiến lược thích nghi mà các tế bào khối u đã phát triển để trốn tránh hệ thống miễn dịch và tồn tại trong nhiều cơ quan. Tiến bộ thú vị này bổ sung thêm hiểu biết cơ bản của chúng ta về sinh học ung thư và có thể có ý nghĩa sâu rộng đối với việc điều trị ung thư trong tương lai.”
Những khía cạnh ứng dụng khác của nghiên cứu
GS. Theodorescu cho biết những phát hiện này cũng có thể có ý nghĩa đối với phụ nữ. Một tập hợp các gen liên quan đến những gen được tìm thấy trên nhiễm sắc thể Y cũng được tìm thấy trên nhiễm sắc thể X – những gen này có thể đóng một vai trò ở cả nam và nữ, mặc dù cần phải nghiên cứu thêm.
“Nhận thức về tầm quan trọng của việc mất nhiễm sắc thể Y sẽ kích thích các cuộc thảo luận về tầm quan trọng của việc coi giới tính là một biến số trong tất cả các nghiên cứu khoa học về sinh học con người. Kiến thức cơ bản mới mà chúng tôi cung cấp ở đây có thể giải thích tại sao một số bệnh ung thư lại tồi tệ hơn ở cả nam giới và nữ giới và cách tốt nhất để điều trị chúng. Điều đó cũng minh họa rằng nhiễm sắc thể Y không chỉ xác định giới tính sinh học của con người.”
Tài liệu tham khảo
- Abdel-Hafiz HA, Schafer JM, Chen X, et al. Y chromosome loss in cancer drives growth by evasion of adaptive immunity. Nature. 2023. doi: 10.1038/s41586-023-06234-x
(*) Theo Technology Network
