Ngày nay, xét nghiệm ADN để xác định mối quan hệ huyết thống đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực thuộc về chuyên ngành công nghệ sinh học công nghệ cao với những quy trình phức tạp. Vậy xét nghiệm ADN là gì? Sẽ có rất nhiều câu hỏi mà khách hàng cần được giải đáp.
Xét nghiệm ADN là gì? Có những loại hình xét nghiệm ADN nào? Những loại mẫu nào có thể dùng xét nghiệm ADN? Quy trình xét nghiệm ra sao? Độ chính xác của xét nghiệm ADN như thế nào?…\
Nội dung:
Xét nghiệm ADN (hay thử ADN) là gì?
ADN là gì?
ADN là vật chất di truyền ở người và hầu hết các sinh vật khác trên trái đất. Gần như mọi tế bào bên trong cơ thể của cùng một người đều có cùng một nguồn ADN.
Tên khoa học của ADN:
- Tên tiếng Anh: Deoxyribonucleic Acid (viết tắt là DNA).
- Tên tiếng Việt: Axit Deoxyribonucleic (viết tắt là ADN).
Xét nghiệm ADN là gì?
ADN của một người chứa thông tin về đặc điểm di truyền của họ và kết quả phân tích ADN có thể tiết lộ liệu người đó có nguy cơ cao mắc một số bệnh nhất định hay không.
Xét nghiệm ADN (hay còn gọi là thử ADN) là một công nghệ tiên tiến dùng để phân tích chuỗi ADN để xác định quan hệ huyết thống, phát hiện bệnh di truyền, hay cung cấp bằng chứng trong các vụ án pháp lý.
Nguyên nhân chính là do sự đặc biệt của ADN trong việc di truyền thông qua thế hệ và tồn tại trong tất cả các tế bào của con người.
Đầu tiên, ADN được truyền từ cha và mẹ sang con cái. Điều này đồng nghĩa rằng con cái được di truyền một nửa từ cha và một nửa từ mẹ, thông qua việc so sánh các đoạn ADN này, chúng ta có thể xác định chính xác mối quan hệ huyết thống cha, mẹ con.
Thứ hai, ADN ít có đột biến trong quá trình truyền giữa các thế hệ, điều này làm cho ADN trở thành một “dấu vết di truyền” ổn định, cho phép chúng ta so sánh giữa các thành viên trong một dòng họ để xác định mối quan hệ huyết thống họ hàng.
Cuối cùng, xét nghiệm ADN không bị ảnh hưởng bởi độ tuổi, sắc tộc, nhóm máu hay bất kỳ yếu tố nào khác. ADN của mỗi người là DUY NHẤT và KHÔNG thay đổi theo thời gian. Điều này có nghĩa rằng nó có thể được áp dụng rộng rãi trong việc xác định mối quan hệ huyết thống cho bất kỳ người nào, bất kể nguồn gốc hoặc đặc điểm cá nhân, thậm chí có thể xét nghiệm ADN ngay từ giai đoạn thai nhi còn trong bụng mẹ.
Kết quả phân tích ADN còn là bằng chứng KHOA HỌC được các cơ quan có thẩm quyền như Tòa án và UBND xã phường công nhận khi xác minh quan hệ huyết thống.
Các loại hình xét nghiệm ADN cơ bản
Xét nghiệm ADN có nhiều loại hình khác nhau, mỗi loại phục vụ những mục đích đặc thù. Chúng tôi xin giới thiệu 3 loại hình cơ bản và thường gặp nhất.
1. Xét nghiệm ADN huyết thống
Xét nghiệm ADN huyết thống dùng để xác định quan hệ huyết thống cha con, mẹ con, hoặc các mối quan hệ họ hàng khác (bao gồm có họ hàng dòng cha và họ hàng dòng mẹ). Đây là loại xét nghiệm phổ biến nhất và thường được sử dụng trong các trường hợp muốn xác minh quan hệ huyết thống.
Xét nghiệm ADN có thể xác minh các mối quan hệ huyết thống như:
a. Mối quan hệ trực hệ (cha/mẹ – con ruột)
Xét nghiệm ADN cha – con, xét nghiệm ADN mẹ – con ruột là mối quan hệ huyết thống trực hệ (trực tiếp) là loại hình căn bản nhất trong xét nghiệm ADN. Đây là cơ sở để mở rộng các mối quan hệ huyết thống bên dòng cha và bên dòng mẹ (ty thể) sau đây.
b. Mối quan hệ huyết thống dòng cha
Là xét nghiệm ADN giữa những người có chung mối quan hệ huyết thống với 1 người nam giới.
Được chia làm 2 nhóm: dựa trên nhiễm sắc thể dòng Y (người xét nghiệm cùng là nam giới) và dựa trên nhiễm sắc thể dòng X (người xét nghiệm cùng là nữ giới).
– Xét nghiệm ADN dựa trên nhiễm sắc thể dòng Y
Nhiễm sắc thể Y là nhiễm sắc thể giới tính đặc trưng cho giới tính nam ở người. Dựa vào quy luật di truyền, chúng ta biết rằng nhiễm sắc thể Y được truyền từ cha cho con trai và có một tỉ lệ đột biến rất thấp, do đó tất cả nam giới theo dòng nội như ông nội, bác trai, cha, chú, con trai, cháu trai… đều có cùng một hệ gen trên nhiễm sắc thể Y.
Do đó, với nhiễm sắc thể dòng Y có thể xác định được mối quan hệ huyết thống như sau:
+ Xét nghiệm ADN anh – em trai ruột
+ Xét nghiệm ADN ông nội – cháu trai
+ Xét nghiệm ADN chú/bác – cháu trai ruột
+ Xét nghiệm ADN con chú – con bác ruột
– Xét nghiệm ADN dựa trên nhiễm sắc thể dòng X
Dựa trên cơ sở khoa học, ở nữ giới, nhiễm sắc thể X mà người cha truyền cho các con gái đều giống nhau. Bên cạnh đó, hiễm sắc thể X của con gái có 1 phần được truyền từ bà nội.
Bởi vậy có thể thực hiện xét nghiệm ADN xác định được các mối quan hệ sau:
+ Xét nghiệm ADN chị – em gái ruột cùng cha
+ Xét nghiệm ADN bà nội – cháu gái
c. Mối quan hệ huyết thống dòng mẹ (ty thể)
Theo nguyên lý di truyền, ADN ty thể được di truyền theo dòng ngoại, ít xảy ra đột biến và được truyền qua nhiều đời, bởi vậy người mẹ sinh ra những đứa con sẽ có ADN ty thể như nhau ở cả con trai và con gái. Từ đó, mở rộng với những mối quan hệ huyết thống không trực hệ bên dòng me như sau:
+ Bà ngoại – cháu (trai & gái)
+ Bác gái/dì và cháu (trai & gái)
2. Xét nghiệm ADN pháp lý
Xét nghiệm ADN pháp lý thường được sử dụng trong các các vấn đề pháp lý như:
- Làm khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn
- Làm thủ tục ly hôn liên quan đến quyền nuôi con và trách nhiệm cấp dưỡng
- Phân chia tài sản thừa kế
- Thủ tục bảo lãnh, di dân, nhập tịch
- Phục vụ điều tra hình sự
- Theo trưng cầu giám định của tòa án các cấp cho các trường hợp khác.
3. Xét nghiệm ADN y học
Xét nghiệm ADN y học giúp phát hiện các bệnh di truyền, đột biến gen gây ung thư, hoặc các rối loạn di truyền khác. Xét nghiệm này rất quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh.
Các loại mẫu có thể dùng trong xét nghiệm ADN
Tới thời điểm hiện tại, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới, mẫu xét nghiệm ADN đã được mở rộng ra đối với nhiều loại sinh phẩm khác nhau. Tất cả các loại mẫu nếu đạt chất lượng đều cho kết quả chính xác tương đương nhau.
– 4 loại mẫu được sử dụng phổ biến: mẫu máu, tế bào niêm mạc miệng, mẫu tóc có chân, móng tay và móng chân
– Những loại mẫu đặc biệt và bí mật khác: mẫu cuống rốn, bàn chải đánh răng, bã kẹo cao su, đầu lọc thuốc lá, xương, răng, tinh dịch…
Với mỗi loại đều cần có lưu ý đặc biệt khi thu mẫu. Đồng thời, mỗi loại mẫu sinh phẩm cũng đi kèm với chi phí xét nghiệm và thời gian trả kết quả khác nhau. Do đó, việc tìm hiểu kỹ về các yếu tố này giúp bạn có thể lựa chọn phương pháp thu mẫu phù hợp nhất, đồng thời đảm bảo trải nghiệm xét nghiệm ADN là tốt nhất.
Quy trình cơ bản thực hiện xét nghiệm ADN
NOVAGEN xây dựng một quy trình xét nghiệm được kiểm soát chặt chẽ để mang đến sự yên tâm cho khách hàng, đảm bảo độ tin cậy của bản kết quả xét nghiệm ADN.
1. Tư vấn xét nghiệm ADN cho khách hàng
Tùy theo nhu cầu của khách hàng và quan hệ huyết thống cần xác minh sẽ cần dùng đến gói dịch vụ xét nghiệm tương ứng. Vì vậy, khách hàng cần được tư vấn cụ thể bởi những tư vấn viên chuyên nghiệp về gói xét nghiệm phù hợp và các vấn đề liên quan khác như cách thức lấy mẫu, bảo quản mẫu, hồ sơ giấy tờ cần chuẩn bị…
2. Lấy mẫu xét nghiệm ADN
Mẫu xét nghiệm cần được đảm bảo chính xác là của những người cần xác minh quan hệ huyết thống. Tùy theo loại dịch vụ xét nghiệm tự nguyện hay pháp lý mà có những yêu cầu cụ thể về việc lấy mẫu xét nghiệm ADN.
3. Làm thủ tục xét nghiệm ADN
Sau khi tiếp nhận các mẫu xét nghiệm đạt chuẩn thì các chuyên viên tiến hành làm các thủ tục xét nghiệm như điền thông tin của người đứng đơn và người tham gia xét nghiệm.
Lưu ý: Với xét nghiệm ADN hành chính, pháp lý khách hàng cần chuẩn bị các giấy tờ tùy thân như: chứng minh thư, căn cước công dân, hộ chiếu, giấy khai sinh, giấy chứng sinh,…
4. Phân tích mẫu tại phòng thí nghiệm
Mẫu ADN sẽ được đưa vào phòng thí nghiệm để tách chiết và phân tích. Các kỹ thuật hiện đại sẽ được sử dụng để khuếch đại và đọc các chuỗi ADN. Kết quả được xử lý bằng phần mềm phân tích xét nghiệm ADN tự động và được phê duyệt bởi chuyên gia cao cấp có chuyên môn về di truyền, sinh học phân tử và xét nghiệm ADN.
5. Lên kết quả và soát kết quả xét nghiệm ADN
Kết quả xét nghiệm ADN là những thông số kỹ thuật phức tạp và có ảnh hưởng lớn tới mỗi khách hàng nên cần được rà soát nghiêm ngặt trước khi trả kết quả.
6. Trả kết quả cho khách hàng
Việc trả kết quả xét nghiệm cần đảm bảo yếu tố bảo mật thông tin tuyệt đối.
Ngày nay, nhiều loại xét nghiệm huyết thống hoàn toàn có thể trả kết quả sớm nhất chỉ từ 4 giờ.
Xét nghiệm ADN là gì? – Một số câu hỏi thường gặp
– Xét nghiệm ADN có chính xác không? Xét nghiệm ADN hiện nay có độ chính xác rất cao, lên đến 99.999999% trên các mẫu được phân tích. Với điều kiện mẫu đảm bảo chất lượng và số lượng theo quy định.
– Thời gian trả kết quả là bao lâu? Tùy theo loại hình dịch vụ xét nghiệm mà thời gian trả kết quả khác nhau.
Ví dụ cho một số loại hình xét nghiệm:
– Với xét nghiệm huyết thống cha/mẹ – con thì thời gian trả kết quả nhanh nhất chỉ từ 4h.
– Với xét nghiệm ADN thai nhi không xâm lấn, thời gian nhận kết quả nhanh nhất là 4 ngày.
– Xét nghiệm ADN họ hàng dòng mẹ thời gian khoảng từ 3 – 7 ngày.
– Chi phí cho một lần xét nghiệm ADN là bao nhiêu? Chi phí có thể dao động từ 1,250,000VNĐ/mẫu (xét nghiệm ADN cha/mẹ – con…) hoặc 20,000,000VNĐ/ca (đối với ADN thai nhi không xâm lấn…). Khách hàng cần được tư vấn cụ thể để chọn được gói xét nghiệm với chi phí hợp lý nhất.
– Quyền riêng tư và bảo mật thông tin xét nghiệm ADN: Các phòng thí nghiệm uy tín luôn tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về bảo mật thông tin cá nhân của khách hàng, đảm bảo kết quả xét nghiệm chỉ được cung cấp cho người yêu cầu và không bị tiết lộ với bất kỳ ai.
————-
NOVAGEN đã giải đáp những vấn đề tổng quát nhất liên quan tới câu hỏi “Xét nghiệm ADN là gì?”. Vì đây là một lĩnh vực khoa học công nghệ cao với nhiều kiến thức chuyên môn và quy trình phức tạp, quý vị vui lòng tham khảo thêm những bài viết chuyên sâu khác trên website của chúng tôi.
Xem thêm bài viết:
– Lẫn mẫu – nhiễm mẫu xét nghiệm ADN là gì?
– Kết quả ADN có sai không? Nguyên nhân làm sai kết quả ADN?
Nguồn: NOVAGEN
