“Mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng thì phải làm gì?” là câu hỏi được khá nhiều khách hàng của NOVAGEN quan tâm và muốn được giải đáp cụ thể. Trên thực tế thì khi gửi mẫu tới các trung tâm xét nghiệm, đã có không ít khách hàng nhận được thông báo là mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng dẫn tới tình trạng kết quả không chính xác hoặc phân tích không ra được kết quả.
Vậy nếu gặp phải trường hợp này thì chúng ta nên xử lý như thế nào? Cần phải làm gì để mẫu ADN có thể sử dụng để xét nghiệm được? Tham khảo ngay bài viết sau để được giải đáp một cách chi tiết, cụ thể nhất!
Nội dung:
1. Thế nào là mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng? Tổng hợp các nguyên nhân khiến mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng
Mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng là những mẫu mà chất lượng ADN trong mẫu đã bị suy giảm hoặc bị biến đổi đến mức không thể sử dụng để phân tích một cách chính xác.
Bạn có biết nguyên nhân nào dẫn đến việc mẫu xét nghiệm ADN thu được bị hỏng không? Nếu không, hãy tham khảo ngay một số lý do chính được liệt kê sau đây:
1.1. Mẫu xét nghiệm ADN bị trộn lẫn vào nhau
Mẫu xét nghiệm ADN bị trộn lẫn hay còn gọi là tình trạng nhiễm mẫu, lẫn mẫu, mẫu ADN của người này bị lẫn với mẫu ADN của người khác. Tình trạng này dẫn đến việc hệ thống trang thiết bị sử dụng để xét nghiệm ADN sẽ không thể nhận ra được ADN của người cần xét nghiệm, từ đó mối quan hệ huyết thống sẽ không được kết luận.
Mẫu xét nghiệm ADN có thể bị lẫn do một số nguyên nhân sau:
- Người thu mẫu chạm tay vào mẫu xét nghiệm khiến mẫu xét nghiệm bị trộn lẫn ADN của người thu mẫu.
- Dụng cụ lấy mẫu không được vệ sinh cẩn thận sau mỗi lần lấy mẫu khiến cho mẫu xét nghiệm ADN của người sau có lẫn một phần ADN của người lấy trước.
- Quá trình đóng gói mẫu sơ suất làm trộn lẫn mẫu xét nghiệm ADN của người này với mẫu xét nghiệm ADN của người kia.
1.2. Mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng do bảo quản sai
Việc bảo quản mẫu xét nghiệm ADN sai cách cũng là một trong những nguyên nhân khiến mẫu xét nghiệm bị hỏng. Khách hàng tự thu mẫu thường hay cho mẫu vào túi nilon, túi zip khiến mẫu xét nghiệm bị đọng nước, hấp hơi gây gây mốc, nhiễm ẩm, hư hỏng và làm thành phần ADN trong mẫu bị biến đổi.
1.3. Quá trình vận chuyển làm hỏng mẫu ADN
Đối với một số mẫu xét nghiệm đặc biệt, nhạy cảm thì việc bị va đập trong quá trình vận chuyển cũng sẽ khiến kết cấu và thành phần mẫu hỏng. Ví dụ như trường hợp xét nghiệm ADN thai nhi thì máu của người mẹ – nơi chứa ADN tự do của thai nhi sau khi lấy phải được bảo quản trong ống đựng máu chuyên dụng, chèn xốp chống sốc để tránh va đập làm hỏng các ADN tự do này khiến việc xét nghiệm không thực hiện được.
1.4. Mẫu ADN bị hỏng do ảnh hưởng của thời tiết
Thời tiết không đảm bảo có thể sẽ khiến cho mẫu xét nghiệm bị hỏng và dẫn tới tình trạng không thực hiện được xét nghiệm. Cụ thể như:
- Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp: Một vài loại mẫu xét nghiệm cần phải được bảo quản trong một khoảng nhiệt độ nhất định. Vì vậy, nếu thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh cũng có thể khiến loại mẫu xét nghiệm ADN này bị biến chất.
- Độ ẩm cao: Điều kiện thời tiết nóng ẩm và có nhiều mưa cũng dẫn tới tình trạng độ ẩm không khí quá cao khiến mẫu có thể sẽ bị mốc, không thể sử dụng để xét nghiệm được.
- Ánh sáng: Một số mẫu ADN rất nhạy cảm với ánh sáng. Nếu bảo quản các loại mẫu này trong môi trường có ánh sáng mạnh thì cấu trúc hoặc tính chất của chúng sẽ có thể bị thay đổi.
1.5. Mẫu xét nghiệm ADN bị oxy hóa hoặc nhiễm khuẩn
Trong quá trình thu mẫu xét nghiệm ADN, nếu không thực hiện cẩn thận có thể sẽ khiến cho vi khuẩn bên ngoài xâm nhập vào và làm biến đổi thành phần của mẫu. Chưa kể đến, một số mẫu xét nghiệm ADN sẽ phải được bảo quản ở điều kiện không có không khí và nếu không bảo quản được ở điều kiện này thì sẽ không thể thực hiện xét nghiệm được.
1.6. Mẫu xét nghiệm ADN đã quá cũ
Với các trường hợp mẫu xét nghiệm ADN quá cũ như mẫu xương cốt đã được chôn hàng chục năm ở điều kiện môi trường dưới đất ẩm thấp thì rất có khả năng tủy xương đã bị phân hủy hết và việc xét nghiệm ADN bằng mẫu xương cốt này sẽ không thực hiện được.
>>> Xem thêm: Mẫu xét nghiệm ADN không ra kết quả phải làm gì?
2. Mẫu ADN lên mốc thì còn xét nghiệm được không? Phải làm gì để mẫu xét nghiệm ADN có thể sử dụng được?
Mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng, bị mốc sẽ khiến thành phần ADN trong mẫu bị biến đổi và trung tâm xét nghiệm ADN sẽ không thể kết luận được mối quan hệ huyết thống giữa các cá nhân tham gia. Với trường hợp này, trung tâm xét nghiệm bắt buộc phải yêu cầu khách hàng đến trực tiếp để thu mẫu lại hoặc tự thu mẫu lại theo hướng dẫn (xét nghiệm dân sự tự nguyện) rồi gửi đến trung tâm xét nghiệm ADN một lần nữa.
Để có thể sử dụng được thì mẫu xét nghiệm ADN phải được thu bởi những chuyên viên có chuyên môn cao của trung tâm xét nghiệm. Trong trường hợp bạn không thể đến trực tiếp trung tâm thì có thể sử dụng dịch vụ thu mẫu tại nhà hoặc tự thu mẫu tại nhà nhưng phải đảm bảo được một số yếu tố nhất định. Cụ thể như sau:
2.1. Thu mẫu xét nghiệm ADN đúng theo hướng dẫn
Thu thập mẫu ADN đúng cách là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo quá trình xét nghiệm ADN diễn ra thuận lợi và hiệu quả. Đối với khách hàng tự thu mẫu ADN tại nhà, cần lưu ý một số điểm sau:
- Không chạm tay vào mẫu ADN khi thu để tránh nhiễm khuẩn hoặc lẫn ADN của người khác, làm mẫu không thể xét nghiệm được.
- Với mẫu móng tay/chân để xét nghiệm ADN: Cần lau sạch kìm bấm móng tay trước khi cắt móng tay/chân cho người cần xét nghiệm. Nên cắt từng người một và lặp lại bước vệ sinh kìm bấm trước khi cắt móng tay cho người tiếp theo.
- Với mẫu tóc xét nghiệm ADN: Tóc dùng để xét nghiệm ADN phải là tóc nhổ trực tiếp và có gốc chân tóc. Tóc được cắt hoặc tự rụng sẽ không được coi là mẫu ADN đạt chuẩn.
2.2. Bảo quản và vận chuyển mẫu xét nghiệm ADN đúng cách
Lưu ý khi bảo quản mẫu xét nghiệm ADN: Sau khi lấy mẫu, bạn cần phải để mẫu khô tự nhiên rồi gói vào giấy sạch (giấy ăn, giấy viết,…) hoặc phong bì. Tránh để mẫu trong túi nilon hoặc túi zip và không chạm tay trực tiếp vào mẫu (sử dụng găng tay y tế nếu cần chạm vào mẫu).
Lưu ý khi vận chuyển mẫu xét nghiệm ADN:
- Thời gian gửi mẫu ADN: Mẫu xét nghiệm nên được gửi càng sớm càng tốt, đặc biệt là mẫu niêm mạc miệng (nước bọt) và mẫu máu (thời gian bảo quản trong 5 đến 7 ngày). Mẫu móng tay/chân hoặc tóc có gốc chân tóc nếu được bảo quản đúng cách có thể sử dụng lâu hơn (từ vài tháng đến một năm).
- Cách gói mẫu xét nghiệm ADN: Phong bì đựng mẫu nên được dán kín bằng băng dính và đựng trong túi sạch để đảm bảo chất lượng mẫu.
- Đơn vị vận chuyển mẫu ADN: Nên chọn đơn vị vận chuyển uy tín, ưu tiên gửi hỏa tốc và theo hình thức thư bảo đảm. Với các tỉnh xa, có thể gửi qua đường bưu điện hoặc vận chuyển bằng xe khách, xe limousine,… Trước khi gửi mẫu, cần kiểm tra kỹ thông tin người nhận và số điện thoại để tránh việc mẫu bị trả lại do sai hoặc thiếu thông tin.
>>> Xem thêm: Lấy mẫu xét nghiệm ADN tại nhà như thế nào?
Bài viết trên, NOVAGEN đã giải đáp chi tiết câu hỏi “Mẫu xét nghiệm ADN bị hỏng thì phải làm gì?” Nhìn chung, khi mẫu xét nghiệm bị hỏng thì không còn cách nào khác, khách hàng phải tiến hành thu lại mẫu và tuân thủ theo đúng hướng dẫn của chuyên viên để đảm bảo quá trình xét nghiệm diễn ra suôn sẻ, kết quả có độ chính xác cao.
