Cần làm gì nếu muốn khai sinh cho con theo họ bố khi chưa đăng ký kết hôn?

Việc làm khai sinh cho con khi chưa đăng ký kết hôn là một vấn đề khá phổ biến hiện nay. Nhiều cặp đôi lựa chọn sống chung trước hôn nhân và có con. Để đảm bảo quyền lợi cho con, việc làm giấy khai sinh là vô cùng quan trọng. Vậy chưa đăng ký kết hôn muốn làm khai sinh cho con theo họ bố thì cần làm gì? Bài viết NOVAGEN chia sẻ sau đây sẽ hướng dẫn chi tiết các việc làm cần thiết để khai sinh cho con theo họ bố khi chưa đăng ký kết hôn, đồng thời giải đáp những thắc mắc trong một số trường hợp thường gặp.

1. Giấy khai sinh là gì? Tại sao cần làm khai sinh cho con?

Theo khoản 6 Điều 4 của Luật Hộ tịch 2014, giấy khai sinh là văn bản được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho một cá nhân khi được đăng ký khai sinh và nội dung trong đó bao gồm các thông tin cơ bản như:

• Thông tin người được đăng ký khai sinh như họ tên đệm, giới tính, ngày tháng năm sinh, nơi sinh, quê quán, dân tộc, quốc tịch.
• Thông tin của bố mẹ người được đăng ký khai sinh như họ tên đệm, năm sinh, dân tộc, quốc tịch, nơi cư trú.
• Số định danh cá nhân của người được đăng ký khai sinh.

Cần làm giấy khai sinh cho con khi sinh ra vì giấy khai sinh có giá trị pháp lý và là cơ sở để xác định nguồn gốc, phân biệt cá nhân trong các trường hợp cần thiết. Không chỉ vậy, giấy khai sinh còn là giấy tờ quan trọng, được sử dụng trong một số thủ tục như làm hộ chiếu cho người dưới 14 tuổi, nhập học, chuyển trường, lên máy bay đối với trẻ em, phân chia thừa kế, quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng, đăng ký kết hôn – ly hôn – chuyển đổi giới tính,…

2. Chưa đăng ký kết hôn có làm khai sinh cho con theo họ bố được không? Cần làm gì nếu muốn khai sinh cho con theo họ bố mà chưa đăng ký kết hôn?

Theo Điều 30 Bộ luật Dân sự 2015, các cá nhân khi sinh ra đều có quyền được khai sinh và con sinh ra trong trường hợp bố mẹ chưa đăng ký kết hôn đều có các quyền và nghĩa vụ giống như bao đứa trẻ khác, trong đó có quyền được khai sinh.

Đồng thời, theo quy định tại Điều 15 của Luật Hộ tịch 2014 thì trong thời hạn 60 ngày từ khi sinh con, bố hoặc mẹ của con có trách nhiệm đi đăng ký khai sinh cho con. Trong trường hợp bố mẹ không thể đi đăng ký khai sinh cho con thì ông, bà, người thân hoặc các cá nhân tổ chức đang nuôi dưỡng sẽ có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ này.

Tuy nhiên, nếu bố mẹ chưa đăng ký kết hôn thì cán bộ hộ tịch sẽ không thể ghi thông tin của bố vào giấy khai sinh của con cũng như để con theo họ bố được. Về nguyên tắc thì bố mẹ chưa đăng ký kết hôn sẽ thuộc trường hợp chưa xác định được bố và khi đi đăng ký khai sinh thì thông tin của con sẽ được xác định theo thông tin của mẹ, để trống phần của bố.

Việc có làm khai sinh cho con theo họ bố khi bố mẹ chưa đăng ký kết hôn được hay không còn phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân, sự đồng thuận của mẹ hoặc người giám hộ của con. Cụ thể như sau:

2.1. Trường hợp cả bố và mẹ đều đang trong tình trạng độc thân, chưa đăng ký kết hôn

Cả bố và mẹ đều đang trong tình trạng độc thân, chưa đăng ký kết hôn với ai hoặc mẹ đã ly hôn sau 300 ngày muốn làm khai sinh cho con, để con theo họ bố thì trước tiên, cần nhận được sự đồng thuận của mẹ hoặc của người giám hộ của con. Tiếp đến, cần phải thực hiện thủ tục nhận bố cho con theo quy định tại Điều 25 Luật Hộ tịch 2014 rồi mới thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho con.

2.2. Trường hợp bố đang trong tình trạng hôn nhân với người khác

Bố đang trong tình trạng hôn nhân với người khác, mẹ đang độc thân hoặc sinh con sau khi ly hôn 300 ngày thì để làm giấy khai sinh cho con theo họ bố cần phải thỏa thuận trực tiếp, nhận được sự đồng thuận của mẹ hoặc của người giám hộ của con. Sau đó, phải thực hiện làm thủ tục nhận con theo quy định của pháp luật rồi mới thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho con. Hoặc vào thời điểm đăng ký khai sinh, người bố yêu cầu làm thủ tục nhận con thì UBND sẽ kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh theo quy định tại Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP.

2.3. Trường hợp mẹ đang trong tình trạng hôn nhân với người khác

Theo Điều 89 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân, sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng. Trong trường hợp bố mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được tòa án xác định.

Ở tình huống này thì người mẹ đang trong tình trạng hôn nhân với người khác nên việc để tên người bố thực sự của đứa trẻ trong giấy khai sinh là không có căn cứ. Nếu vẫn muốn làm khai sinh cho con theo họ bố thì bắt buộc người mẹ phải tới Tòa án để giải quyết thủ tục ly hôn, thủ tục xác định cha cho con rồi mới có thể tiến hành các bước làm khai sinh cho con với người bố mới, trong đó có thủ tục nhận bố cho con.

3. Tại sao cần xét nghiệm ADN để làm giấy khai sinh cho con theo họ bố khi chưa đăng ký kết hôn?

Theo Điều 25 Luật Hộ tịch 2014 thì người yêu cầu đăng ký nhận bố con phải nộp tờ khai theo mẫu quy định, phải có chứng cứ chứng minh quan hệ bố con cho cơ quan đăng ký hộ tịch và khi đăng ký nhận bố con thì cả bố, mẹ, con đều phải có mặt. Trong đó, chứng cứ để chứng minh quan hệ bố con sẽ gồm có một trong các giấy tờ, tài liệu sau:

• Văn bản xác nhận quan hệ bố con của các cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan, tổ chức khác có thẩm quyền ở trong, ngoài nước.
• Nếu không có văn bản trên thì bố mẹ của con cần phải lập văn bản cam đoan về việc con là con chung của hai người và phải có ít nhất hai người thân thích của bố mẹ làm chứng về việc này.

Do đó, để có được chứng cứ chứng minh một cách nhanh chóng thì nên thực hiện xét nghiệm ADN pháp lý, xét nghiệm ADN khai sinh vì đây là cách xác định mối quan hệ huyết thống chính xác nhất hiện nay (trên 99,999999%), được công nhận tại tất cả các nước trên thế giới.

Để thực hiện xét nghiệm ADN pháp lý xác định quan hệ huyết thống bố con thì việc thu mẫu, làm thủ tục xét nghiệm phải được các chuyên viên của đơn vị xét nghiệm ADN tiến hành trực tiếp. Bản kết quả xét nghiệm ADN pháp lý trả ra sẽ có hiệu lực pháp lý đối với các cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị xét nghiệm ADN phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về kết quả này.

Xem thêm:

• Tại sao cần xét nghiệm ADN khai sinh khi đã ly hôn chồng cũ & có con với chồng mới?
• Xét nghiệm ADN khai sinh có cần giấy chứng sinh hay không?

Kết luận: Mỗi người khi sinh ra đều có quyền được khai sinh và việc làm khai sinh cho con sẽ thuộc về trách nhiệm của bố mẹ hoặc người thân, các cá nhân tổ chức nuôi dưỡng. Dù chưa đăng ký kết hôn, bạn vẫn có thể làm khai sinh cho con theo họ bố nhưng tùy vào từng trường hợp cụ thể mà các thủ tục thực hiện sẽ có phần khác biệt và bạn cần phải tìm hiểu thật kỹ vấn đề này để chuẩn bị một cách đầy đủ nhất.