Khám thai đầy đủ và đúng lịch giúp các bác sĩ đánh giá được tình trạng sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi theo từng giai đoạn phát hiện sớm tình huống thai kỳ nguy cơ cao để can thiệp xử lý kịp thời, ngăn ngừa tai biến sản khoa. Vì vậy, mẹ bầu đừng quên 9 mốc khám thai quan trọng dưới đây để đảm bảo có một thai kỳ khỏe mạnh.
Khám thai đầy đủ và đúng lịch quan trọng như thế nào?
Khám thai đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong chăm sóc phụ nữ mang thai. Việc tuân thủ đúng lịch trình khám thai do bác sĩ chỉ định mang lại nhiều lợi ích quan trọng. Nhờ những buổi khám này, mẹ bầu có cơ hội nắm bắt sự phát triển của thai nhi qua từng giai đoạn, đồng thời nhận được sự hướng dẫn cụ thể về chăm sóc bản thân và chế độ dinh dưỡng ở từng tam cá nguyệt.
Trong quá trình khám thai, mẹ bầu sẽ được thực hiện các kiểm tra sức khỏe tổng quát và các xét nghiệm quan trọng như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm hình thái học, giúp phát hiện sớm mọi dấu hiệu bất thường đối với sức khỏe của mẹ và thai nhi.
Các lần khám thai ở mỗi tam cá nguyệt đều mang lại những thông tin quan trọng và cần thiết để đánh giá sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của phụ nữ mang thai. Qua các xét nghiệm định kỳ, mẹ bầu có cơ hội sàng lọc và nhận biết những nguy cơ có thể xảy ra. Việc tuân thủ đúng mốc thời gian khám thai ở tam cá nguyệt thứ nhất, tam cá nguyệt thứ hai và tam cá nguyệt thứ ba là quan trọng để xác định kế hoạch quản lý tốt nhất, từ đó giúp nhận biết sớm các rủi ro có thể xảy ra trong thai kỳ, đồng thời thực hiện các biện pháp can thiệp hiệu quả.
9 mốc khám thai định kỳ quan trọng mẹ bầu cần nhớ
Trong suốt thai kỳ mẹ bầu cần lưu ý các mốc khám thai quan trọng sau:
Khám thai lần đầu khi thai kỳ 5-8 tuần
Lần khám thai đầu tiên vô cùng quan trọng đối với mẹ và thai nhi. Mẹ bầu nên đi khám ở khoảng tuần thứ 5-8 ngay sau khi phát hiện có thai bằng dấu hiệu trễ kinh, que thử thai 2 vạch hoặc các dấu hiệu mang thai sớm.
Khi đi khám thai lần đầu, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ bầu tham gia một số kiểm tra xét nghiệm sau:
Bác sĩ sẽ đo cân nặng, chiều cao và tính chỉ số BMI, đồng thời hướng dẫn mẹ bầu kiểm soát cân nặng nếu BMI quá cao để giảm nguy cơ biến chứng.
Kiểm tra huyết áp để ngăn chặn nguy cơ tiền sản giật, đảm bảo sức khỏe của bà bầu và thai nhi.
Siêu âm sẽ xác định vị trí thai nhi, loại trừ rủi ro mang thai ngoài tử cung có thể gây nguy hiểm.
Xét nghiệm máu để kiểm tra hormone hCG, đặc biệt trong trường hợp siêu âm không rõ hoặc có dấu hiệu bất thường.
Dựa trên kết quả siêu âm hoặc ngày kinh gần nhất, bác sĩ xác định tuổi thai và ngày dự sinh để lên kế hoạch chăm sóc cụ thể.
Bác sĩ sẽ thu thập thông tin tiền sử bệnh lý để dự phòng các nguy cơ trong thai kỳ. Ngoài ra, bác sĩ sẽ hướng dẫn bà bầu bổ sung vitamin và khoáng chất, chế độ ăn uống khoa học, và tư vấn lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
Khám thai lần 2: Giai đoạn 8 - 10 tuần
Nếu ở lần siêu âm đầu tiên không thấy phôi thai hoặc không nghe thấy nhịp tim, mẹ bầu sẽ được hẹn lịch tái khám vào giai đoạn 8 - 10 tuần. Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra toàn diện hơn về phôi thai và siêu âm tim để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.
Khám thai lần 3: Giai đoạn 11 tuần đến 13 tuần 6 ngày
Đây được coi là thời điểm “vàng” để thực hiện các xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi. Mẹ bầu sẽ được kiểm tra toàn diện về sức khỏe bằng cách đo cân nặng, kiểm tra huyết áp, xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu.
Đặc biệt, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một trong các xét nghiệm sàng lọc như NIPT, Double Test,... và siêu âm để đánh giá các bất thường lớn có thể xuất hiện ở tuổi thai này, như thai vô sọ, thoát vị rốn, hay bang quang lớn.
Xem thêm: Double Test, Triple Test hay NIPT tốt hơn cho mẹ bầu?
Siêu âm đo độ mờ da gáy sẽ được thực hiện để đánh giá nguy cơ mắc bệnh Down hoặc các bệnh di truyền khác. Nếu kết quả siêu âm cho thấy nguy cơ cao, bác sĩ sẽ tư vấn về các xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm NIPT, một phương pháp không xâm lấn và an toàn cho thai nhi, có thể thực hiện từ tuần thứ 9 trở đi. NIPT không chỉ giúp chẩn đoán chính xác bệnh Down mà còn giúp phát hiện các bệnh di truyền khác như bệnh Edward hoặc Patau. Đối với các trường hợp có nguy cơ cao, NIPT có thể là lựa chọn hiệu quả và an toàn.
Xem thêm: Xét nghiệm NIPT bao nhiêu tiền?
Khám thai lần 4: Giai đoạn 16 đến 18 tuần
Trong cuộc hẹn thai kỳ thứ ba, bác sĩ sẽ tiếp tục thực hiện các kiểm tra thường quy như cân nặng, huyết áp, siêu âm, và xét nghiệm nước tiểu để theo dõi sự phát triển của thai nhi.
Nếu chưa thực hiện xét nghiệm Double test, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm Triple test, thường được thực hiện từ tuần thứ 15 đến 18 của thai kỳ. Mặc dù có độ nhạy thấp hơn so với Double test, nhưng Triple test vẫn giúp sàng lọc các bệnh như ở quý 1 thai kỳ.
Nếu mẹ đã thực hiện sàng lọc trước sinh NIPT có thể bỏ qua xét nghiệm Double test và Triple test.
Đối với trường hợp có nguy cơ mắc dị tật bẩm sinh, bác sĩ có thể đề xuất thực hiện xét nghiệm chọc ối trong khoảng giữa tuần thứ 15 đến 18 của thai kỳ. Tuy thủ thuật này có nguy cơ gây sảy thai, nhưng tỷ lệ này khá thấp, chỉ khoảng dưới 1%.
Khám thai lần 5: Giai đoạn 22 đến 28 tuần
Để theo dõi thai kỳ, bác sĩ sẽ thực hiện các đánh giá sau:
Kiểm tra cân nặng
Đo huyết áp
Khám thai: Đo khoảng cách từ tử cung xuống xương mu (được gọi là đo chiều cao tử cung và vòng bụng sản phụ) để theo dõi sự phát triển của thai nhi, kiểm tra tim thai
Xét nghiệm nước tiểu
Siêu âm tầm soát dị tật thai nhi. Bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm 4D để kiểm tra hình thái thai nhi, tầm soát các bất thường (tim, chân tay, bụng, xương, não, cột sống, thận) và kiểm tra vị trí bám của nhau thai, lượng nước ối
Tầm soát đái tháo đường thai kỳ: Bằng nghiệm pháp dung nạp glucose để kịp thời phát hiện đái tháo đường thai kỳ và can thiệp bằng cách thay đổi chế độ ăn, lối sống và có thể dùng thêm insulin
Tiêm vắc xin uốn ván VAT mũi đầu tiên.
Khám thai lần 6: Giai đoạn từ tuần 28 đến tuần 32
Bác sĩ sẽ siêu âm tầm soát dị quý 3 của thai kỳ để phát hiện các bất thường khởi phát muộn của thai nhi như: Tắc ruột, giãn não thất, nhiễm trùng bào thai, kiểm tra tim thai, ước tính kích thước thai nhi, xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu để theo dõi sự phát triển của thai nhi. Trong lần khám thai này, thai phụ sẽ được tiêm vắc xin uốn ván VAT mũi thứ 2.
Khám thai lần 7: Giai đoạn từ tuần 32 đến tuần 34
Bác sĩ sẽ kiểm tra tim thai, ước tính kích thước thai nhi, xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm non-stress để theo dõi sự phát triển của thai nhi.
Khám thai lần 8: Giai đoạn từ tuần 34 đến tuần 36
Bác sĩ sẽ thực hiện các đánh giá tương tự ở lần khám thai thứ 7 để theo dõi sự phát triển của thai và sức khỏe của mẹ.
Khám thai lần 9: từ tuần 36 đến tuần 39
Đây là giai đoạn quan trọng vì thai phụ sắp bước vào quá trình chuyển dạ. Ở giai đoạn này thai phụ sẽ phải đi khám thai mỗi tuần 1 lần.
Khi khám, bác sĩ sẽ tiến hành các thăm khám thường quy như siêu âm, xét nghiệm máu để chuẩn bị cho cuộc sinh, nước tiểu, thực hiện Non-stress test và kiểm tra cổ tử cung để theo dõi thai kỳ.
Ngoài ra, bác sĩ có thể đề nghị làm thêm các xét nghiệm đánh giá khung xương chậu để xem thai phụ nên sinh thường hay sinh mổ. Bác sĩ cũng sẽ tư vấn cho thai phụ cách nhận biết dấu hiệu sắp sinh để kịp thời nhập viện.
Bên cạnh các đợt khám thai quan trọng như đã nêu, đối với những mẹ bầu mang yếu tố nguy cơ cao hoặc đã từng gặp biến chứng trong thai kỳ, bác sĩ có thể đề xuất lịch khám thai tăng cường để theo dõi chặt chẽ sự phát triển của thai nhi. Điều này giúp nắm bắt ngay những biểu hiện tiền độ của vấn đề và can thiệp kịp thời để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Việc lựa chọn một bác sĩ đồng hành xuyên suốt giúp đảm bảo nhận được hướng dẫn và can thiệp kịp thời, tạo điều kiện an toàn và thuận lợi cho quá trình "vượt cạn".
Những lưu ý cho mẹ bầu khi đi khám thai
Để đảm bảo mỗi buổi khám thai diễn ra thuận lợi, mẹ bầu cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng. Trước hết, mặc trang phục thoải mái, chọn đầm suông và dép bệt để tối ưu hóa sự thuận tiện. Tránh sử dụng chất kích thích và nhịn ăn để đảm bảo độ chính xác của kết quả xét nghiệm. Đối với siêu âm, mẹ cần điều chỉnh việc uống nước tùy thuộc vào giai đoạn thai nhi phát triển.
Vệ sinh cơ thể sạch sẽ, đặc biệt là vùng kín, là điều quan trọng để đảm bảo an toàn trong quá trình thăm khám. Mẹ cũng nên lưu trữ hồ sơ thăm khám và kết quả kiểm tra xét nghiệm một cách gọn gàng để dễ dàng mang theo ở mỗi cuộc hẹn. Đồng thời, mẹ cần xin giấy xác nhận thăm khám từ cơ sở y tế để hưởng các quyền lợi thai sản từ bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thai sản. Những lưu ý này sẽ giúp mẹ bầu tránh mệt mỏi và tận hưởng mọi buổi khám thai một cách thuận lợi nhất.
Hy vọng qua bài viết này mẹ bầu sẽ nắm được các mốc khám thai quan trọng để không bỏ lỡ các xét nghiệm tầm soát, sàng lọc dị tật thai nhi.
*** Bài viết chỉ có giá trị tham khảo. Không thay thế chẩn đoán và điều trị của bác sĩ ***
