12 sự thật về nhiễm sắc thể Y mà bạn cần biết:
1. Trong nhân của mỗi tế bào, ADN được đóng gói thành các cấu trúc giống như sợi chỉ gọi là nhiễm sắc thể.
.2. Hầu hết các tế bào của con người chứa 23 cặp nhiễm sắc thể. Một bộ nhiễm sắc thể đến từ người mẹ, trong khi bộ kia đến từ người cha. Cặp thứ 23 được gọi là nhiễm sắc thể giới tính, trong khi phần còn lại của 22 cặp được gọi là nhiễm sắc thể thường.
3. Thông thường, các cá thể nam về mặt sinh học có một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y (XY) trong khi những người là nữ về mặt sinh học có hai nhiễm sắc thể X. Tuy nhiên, có những trường hợp ngoại lệ cho quy tắc này.
4. Các nhiễm sắc thể giới tính xác định giới tính của con cái. Người cha có thể đóng góp nhiễm sắc thể X hoặc Y, trong khi người mẹ luôn đóng góp nhiễm sắc thể X.
5. Nhiễm sắc thể Y có kích thước bằng một phần ba nhiễm sắc thể X và chứa khoảng 55 gen trong khi nhiễm sắc thể X có khoảng 900 gen.
6. Trong phả hệ, dòng dõi nam thường được truy tìm bằng nhiễm sắc thể Y vì nó chỉ được truyền từ người cha cho các con trai.
7. Tất cả các cá nhân mang nhiễm sắc thể Y đều có quan hệ họ hàng thông qua một tổ tiên XY duy nhất (có khả năng) sống cách đây khoảng 300.000 năm.
8. Nhiễm sắc thể Y chứa "gen xác định giới tính nam", gen SRY, khiến tinh hoàn hình thành trong phôi thai và dẫn đến sự phát triển của cơ quan sinh dục nam bên ngoài và bên trong. Nếu có đột biến gen SRY, phôi sẽ phát triển cơ quan sinh dục nữ mặc dù có nhiễm sắc thể XY.
9. Sự biến đổi số lượng nhiễm sắc thể giới tính trong một tế bào là khá phổ biến. Một số nam giới có nhiều hơn hai nhiễm sắc thể giới tính trong tất cả các tế bào của họ (biến thể XXY được gọi là hội chứng Klinefelter) và nhiều nam giới mất nhiễm sắc thể Y khỏi tế bào khi họ già đi. Hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm sự tiêu biến này của nhiễm sắc thể Y.
10. Một số gen được cho là bị mất khỏi nhiễm sắc thể Y đã thực sự di chuyển sang các nhiễm sắc thể khác.
11. Phần lớn nhiễm sắc thể Y bao gồm các đoạn ADN lặp lại (repetitive DNA). Các kỹ thuật chuyên biệt là cần thiết để sắp xếp và xác định sự sắp xếp của các phân đoạn rất giống nhau này.
12. Nhiều tình trạng sức khỏe được cho là có liên quan đến những thay đổi trong gen biểu hiện trên nhiễm sắc thể Y. Đây hiện là một lĩnh vực nghiên cứu có nhiều triển vọng trong ứng dụng điều trị một số bệnh di truyền.
(*) Theo NIH
