Nước ối là chất lỏng trong tử cung màu trong suốt bao bọc và bảo vệ thai nhi suốt quá trình phát triển. Nó có vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng và bảo vệ thai nhi khỏi các tác động bên ngoài. Nước ối cũng giúp duy trì nhiệt độ ổn định trong tử cung, hỗ trợ sự phát triển của phôi thai và giúp thai nhi có đủ không gian để di chuyển.

Những bất thường nước ối có thể gây nguy hiểm cho mẹ và thai nhi. Do đó, việc theo dõi thai kỳ và thăm khám định kỳ với bác sĩ là rất quan trọng. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến nước ối, bác sĩ sẽ đưa ra các biện pháp can thiệp và điều trị phù hợp.

Mẹ hãy tham khảo những thông tin quan trọng trong bài viết dưới đây để phòng tránh những bất thường nước ối khi mang thai nhé!

Nước ối là gì?

Nước ối là chất lỏng trong suốt xuất hiện từ ngày thứ 12 sau khi thụ thai. Thành phần chính có tới 97% là nước. Phần còn lại là muối khoáng, chất hữu cơ, các chất điện giải, các loại hoocmon, các chất dinh dưỡng, kháng thể chống nhiễm trùng…

Trong quá trình thai kỳ, em bé nằm trong túi ối - một túi hình thành từ màng ối và màng đệm. Đây là nơi thai nhi lớn lên và phát triển, được bao quanh bởi nước ối.

Nước ối đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp chất dinh dưỡng, hormone và kháng thể chống nhiễm trùng cho thai nhi. Trong bụng mẹ, nước ối đạt mức cao nhất khoảng 1 lít. Tuy nhiên, sau khi thai nhi đạt khoảng 36 tuần mang thai, lượng nước ối sẽ dần giảm đi khi cơ thể chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ.

Vai trò của nước ối đối với quá trình hình thành và phát triển của thai nhi

Nước ối giữ một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển của thai nhi.

Bảo vệ thai nhi

Nước ối tạo thành một lớp chất lỏng đệm xung quanh thai nhi, giúp em bé tránh khỏi áp lực và va chạm từ bên ngoài.

Kiểm soát nhiệt độ

Nước ối có tính chất cách nhiệt, giúp giữ ấm và duy trì nhiệt độ ổn định cho thai nhi. Điều này rất quan trọng vì em bé chưa thể tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể trong giai đoạn phát triển của mình.

Kiểm soát nhiễm trùng

Nước ối chứa các chất kháng thể giúp bảo vệ em bé khỏi nhiễm trùng. Các kháng thể này tạo nên môi trường vô khuẩn trong suốt thai kỳ, giúp bảo vệ thai nhi khỏi các vi khuẩn và tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.

Phát triển hệ thống phổi và tiêu hóa

Kể từ tuần thứ 34, thai nhi sẽ hấp thụ lượng nước ối vào khoảng 300-500ml mỗi ngày bằng cách thở và nuốt nước ối. Quá trình này hỗ trợ sự phát triển của hệ thống phổi và tiêu hóa của em bé, giúp chuẩn bị cho khả năng hô hấp và tiêu hóa sau khi sinh.

Tạo điều kiện phát triển cơ bắp và xương

Môi trường nước ối cho phép em bé tự do di chuyển một cách nhẹ nhàng giúp cơ bắp và xương của em bé phát triển đúng cách mà không gặp áp lực lớn từ môi trường bên ngoài. Nước ối cũng giúp tạo điều kiện tốt nhất cho sự linh hoạt và phát triển cơ bắp của thai nhi.

Hỗ trợ dây rốn

Nước ối ngăn không cho dây rốn bị nén, giúp đảm bảo dây rốn không bị quặn và giữ cho việc cung cấp thức ăn và oxy từ nhau thai đến thai nhi diễn ra một cách hiệu quả.

Hỗ trợ quá trình sinh nở của mẹ

Khi đến giai đoạn sinh, nước ối còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình sinh nở của người mẹ. Sau khi hiện tượng vỡ ối xảy ra, tính nhờn từ nước ối sẽ giúp bôi trơn đường sinh dục, giúp mẹ dễ sinh hơn và giảm nguy cơ tổn thương trong quá trình chuyển dạ.

Chỉ số nước ối bình thường mẹ bầu nên lưu lại để theo dõi

Chỉ số nước ối (được ký hiệu là AFI - Amniotic Fluid Index) là một thông số quan trọng đo lường lượng nước ối trong bụng của mẹ bầu tại từng giai đoạn của thai kỳ. Dựa vào chỉ số này, các bác sĩ có thể đánh giá tình trạng nước ối của thai nhi, xác định xem lượng nước ối có bình thường, thiếu hay đa ối hay không.

Thông thường, các chỉ số nước ối theo tuần trong thai kỳ được mô tả như sau:

Khi thai nhi ở tuần thứ 20, lượng nước ối khoảng 350ml.
Từ tuần 25 đến 26, lượng nước ối gia tăng lên khoảng 670ml.
Tại các tuần từ 32 đến 36, lượng nước ối ở thai nhi sẽ đạt khoảng 800 ml hoặc có thể cao hơn.
Vào giai đoạn cuối thai kỳ, từ tuần 40 đến 42, lượng nước ối sẽ giảm xuống còn khoảng từ 540 đến 600 ml. Đây là giai đoạn sắp sinh, việc theo dõi chỉ số nước ối trong thời gian này trở nên vô cùng quan trọng để chẩn đoán tình trạng sức khỏe của thai nhi.

Bác sĩ sẽ thường xuyên kiểm tra chỉ số nước ối của mẹ bầu trong suốt quá trình mang thai để theo dõi sự phát triển của thai nhi và phát hiện kịp thời bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Những bất thường nước ối hay gặp khi mang thai

Việc đo mức nước ối trong bụng mẹ bầu thường được thực hiện thông qua siêu âm. Từ số liệu là chỉ số nước ối (AFI), chỉ số túi dọc tối đa (MPV) bác sĩ có thể đánh giá xem mức nước ối có đang bất thường và có thể gây trở ngại cho sức khỏe của thai nhi và quá trình sinh con hay không. Các trường hợp bất thường nước ối hay gặp khi mang thai như:

Thiểu ối

Thiểu ối là tình trạng nồng độ nước ối trong tử cung thấp hơn mức bình thường, được xác định khi chỉ số AFI đo được dưới 5cm và chỉ số MVP nhỏ hơn 2cm.

Đây là một tình trạng phổ biến và thường xảy ra với các phụ sản có tiền sử mắc những bệnh lý như:

Thai phụ bị mắc một số bệnh như: tăng huyết áp, tiền sản giật, tiểu đường, bệnh lý gan thận,đã từng nạo, phá thai, ...
Uống không đủ nước, thấp hơn 2 lít mỗi ngày.
Ăn uống thiếu chất dinh dưỡng.
Lao động mất quá nhiều sức.
Hiện tượng song thai, đa thai.
Thai quá ngày sinh so với dự kiến.

Ở mỗi giai đoạn khác nhau của thai nhi, thì hiện tượng này sẽ có những nguy cơ khác nhau:

Thiếu ối trong 3 tháng đầu thai kỳ: có thể gây nguy cơ sảy thai từ 65 đến 80%. Nếu thiếu nước ối quá nhiều, có thể ảnh hưởng đến sự lưu thông máu và cung cấp dưỡng chất cho thai nhi, gây ra nguy cơ sảy thai hoặc thai chết lưu.

Thiếu ối ở 3 tháng giữa thai kỳ: có thể gây nguy cơ dị tật thai cao. Nếu thiếu nước ối trong giai đoạn này, có thể ảnh hưởng đến sự hình thành của các cơ quan và gây ra các dị tật thai.

Thiếu ối ở 3 tháng cuối thai kỳ: có nguy cơ gây ra bệnh suy dinh dưỡng. Nước ối đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp chất dinh dưỡng cho thai nhi thông qua hệ tiêu hóa. Nếu thiếu nước ối trong giai đoạn này, thai nhi có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ và tiêu hóa dưỡng chất, dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng.

Đa ối

Đa ối là tình trạng khi lượng nước ối trong tử cung của người mẹ vượt quá mức bình thường, chỉ số AFI đo được hơn 25cm và MVP lớn hơn 8cm.

Một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng đa ối bao gồm mang thai sinh đôi, sinh ba hoặc thai nhi đa thai, khiến lượng nước ối tăng lên đáng kể. Ngoài ra, mẹ bầu có thể mắc các bệnh về đường huyết, như tiểu đường thai kỳ, dẫn đến tình trạng tăng nước ối gián tiếp.

Tình trạng đa ối có thể gây ra nhiều triệu chứng và tác động không mong muốn đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Các triệu chứng thường gặp bao gồm đau bụng, khó thở do tử cung mở rộng, bụng to lên quá nhanh và đau tức theo cơn đột ngột. Hậu quả của tình trạng này có thể là vỡ ối sớm, bong nhau thai non, thai có thể bị chết lưu, dị tật thai nhi, dây rốn quấn cổ, xuất huyết sau sinh, và những vấn đề khác liên quan đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Khi phát hiện tình trạng đa ối, cần ngay lập tức có phương án hỗ trợ và giảm lượng nước ối để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Sự giám sát thường xuyên và sự can thiệp kịp thời của các chuyên gia y tế sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro và đảm bảo thai kỳ diễn ra một cách an toàn và khỏe mạnh.

Hiện tượng rò rỉ nước ối

Trong những tuần cuối của thai kỳ, mẹ bầu có thể gặp phải tình trạng rò rỉ nước ối, nhưng cũng có thể nhầm lẫn với nước tiểu hay dịch âm đạo. Vì trong giai đoạn này, tử cung đang đè lên bàng quang, gây ra việc nước tiểu cũng bị rò rỉ ra ngoài. Ngoài ra, các mô âm đạo cũng có thể sản xuất thêm chất lỏng để giúp việc sinh con dễ dàng qua đường âm đạo.

Để phân biệt chính xác, các mẹ bầu có thể dựa vào đặc tính màu sắc và mùi của chất lỏng đó. Nước ối thường không có màu và không có mùi. Trong khi đó, nước tiểu sẽ có màu vàng nhạt hoặc đậm và có mùi riêng, phân biệt khá rõ ràng. Dịch âm đạo có màu trắng và hơi nhầy.

Hiện tượng rò rỉ nước ối dễ dẫn đến tình trạng thiếu nước ối, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển của thai nhi.

Trong một số trường hợp, hiện tượng rỉ ối còn kết hợp với cơn co tử cung, làm gia tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai. Tình trạng này có thể đe dọa tính mạng của thai nhi và đòi hỏi sự can thiệp kịp thời của bác sĩ để giữ gìn sự an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Vỡ ối sớm

Vỡ ối sớm là tình trạng màng ối vỡ trước tuần thai thứ 37, cảnh báo tình trạng chuyển dạ sớm và sinh non. Khi gặp hiện tượng vỡ ối, mẹ bầu cần liên hệ ngay với bác sĩ và di chuyển đến bệnh viện gần nhất.

Xem thêm:

Dị tật ống thần kinh là gì? Nguyên nhân và cách phòng tránh cho thai nhi

Chọc ối có nguy hiểm không? Được thực hiện như thế nào?

Nước ối có chức năng nuôi dưỡng và bảo vệ thai nhi trong suốt thai kỳ. Việc theo dõi và thăm khám định kỳ giúp các mẹ bầu có những điều chỉnh kịp thời giúp phát hiện những kịp thời các dấu hiệu bất thường ở thai nhi nên mẹ bầu chú ý nhé!

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.