Phụ nữ mang thai bị Rubella có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi không? Có, đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ, có tới 90% thai nhi gặp phải các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng nếu như mẹ mắc Rubella, có thể dẫn tới sảy thai, thai lưu hoặc thai nhi sinh ra mắc hội chứng Rubella bẩm sinh.
Nội dung:
1. Rubella là bệnh gì?
Rubella là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Rubella gây ra. Triệu chứng cơ bản của bệnh là sốt, mệt mỏi, nổi hạch và phát ban. Bệnh lây truyền qua giọt bắn đường hô hấp (dịch mũi, họng) khi tiếp xúc gần và truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai. Hiện nay chưa có thuốc đặc trị bệnh.Tiêm vắc-xin là phương pháp phòng bệnh đặc trị với bệnh Rubella.
a. Rubella là gì và lây truyền qua đường nào?
Rubella (hay còn gọi là sởi Đức) là bệnh truyền nhiễm do virus cùng tên gây ra. Virus Rubella lây qua đường hô hấp do ho, hắt hơi, tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh hoặc tiếp xúc với dịch tiết từ mũi/họng của người bệnh. Ngoài ra, virus Rubella còn lây truyền từ mẹ sang thai nhi qua đường nhau thai.
Virus Rubella có khả năng lây lan mạnh và thường gây nên dịch Rubella với nhiều cấp độ trong cộng đồng. Dịch Rubella thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa đông – xuân hàng năm, khi thời tiết lạnh, ẩm khiến hệ miễn dịch suy giảm, đặc biệt với nhóm đối tượng trẻ em, người già và chưa có miễn dịch Rubella (chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm vắc-xin)
b. Dấu hiệu bệnh Rubella
Dấu hiệu bệnh Rubella thường tương đối nhẹ, bao gồm sốt nhẹ từ 1-3 ngày, cơ thể đau mỏi, có hạch sưng mềm dưới chẩm, sau tai và sau cổ, phát ban cục bộ trên mặt và cổ sau đó lan đến trên tay, chân và thân từ 3-5 ngày, có thể xuất hiện sưng khớp và viêm kết mạc.
Bệnh thường diễn biến lành tính, tuy nhiên trong một số trường hợp hiếm gặp có thể gây một số biến chứng như viêm não – màng não, xuất huyết giảm tiểu cầu,… Bệnh Rubella nguy hiểm nhất đối với phụ nữ mang thai, đặc biệt là mang thai trong 3 tháng đầu, bởi có thể gây nên những biến chứng nghiêm trọng như: thai lưu, sảy thai, dị tật bẩm sinh,…
c. Điều trị bệnh Rubella
Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh Rubella, người bệnh điều trị theo triệu chứng kết hợp hỗ trợ tăng miễn dịch cơ thể, theo dõi phát hiện và xử lý sớm các biến chứng của bệnh.
Cụ thể, người bệnh nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ, bổ sung vitamin, nếu sốt cao trên 38 độ dùng thuốc hạ sốt (Paracetamol hoặc Ibuprofen),… Với các biến chứng như viêm não hay xuất huyết giảm tiểu cầu, bác sĩ sẽ điều trị theo nguyên tắc điều trị và phác đồ phù hợp với từng người bệnh.
d. Phòng tránh bệnh Rubella
Tiêm vắc xin Rubella hoặc vắc xin phối hợp sởi – Rubella, vắc xin sởi – quai bị – Rubella là phương pháp phòng bệnh đặc hiệu.
- Với trẻ em: tiêm vắc xin Rubella cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi.
- Với người lớn: tiêm vắc xin cho những người chưa có miễn dịch (tức là chưa từng mắc Rubella hoặc chưa từng tiêm phòng trước đó)
- Riêng với phụ nữ mang thai: Tuyệt đối KHÔNG tiêm phòng vắc xin rubella cho phụ nữ đang mang thai. Chú ý sau tiêm phòng Rubella ít nhất 1 tháng mới được mang thai.
Phòng bệnh Rubella trong cộng đồng: Tăng cường vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng, hạn chế tiếp xúc với người nghi nhiễm bệnh,…
2. Phụ nữ mang thai bị Rubella có gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi không?
Có. Sản phụ mắc Rubella đặc biệt trong 3 tháng đầu gây nên nhiều dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cho thai nhi, có thể khiến thai nhi bị sảy, chết lưu trong tử cung và gây nên hội chứng Rubella bẩm sinh với những tổn thương nặng nề tại nhiều cơ quan của thai nhi.
Bệnh Rubella là bệnh lành tính với hầu hết mọi người, tuy nhiên riêng với phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu, Rubella dẫn tới sảy thai, thai lưu tử cung hoặc gây nên những dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở thai nhi. Trẻ sinh ra thường mắc hội chứng Rubella bẩm sinh và 33% trong số này không sống quá 01 năm sau khi sinh.
Virus Rubella lây truyền từ mẹ sang con qua hàng rào nhau thai, xâm nhập vào bào thai, phá hủy sự phát triển của bào thai hoặc làm chậm tốc độ phát triển của các cơ quan, gây nên dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Đặc biệt trong vòng 3 tháng đầu mang thai, bởi đây là giai đoạn mà các bộ phận của thai nhi đang hình thành và phát triển với tốc độ nhanh chóng.
Những dị tật bẩm sinh thai nhi gặp phải khi sản phụ mắc Rubella:
- Hệ thần kinh bị tổn thương: Trẻ chậm phát triển trí tuệ và thể chất, viêm màng não, dị tật đầu nhỏ.
- Các dị tật tim mạch và phổi: Dị tật động mạch vành, thông liên nhĩ, thông liên thất, hẹp eo động mạch phổi,…
- Thính giác và thị giác đều bị ảnh hưởng: Đục thủy tinh thể mắt, bệnh lý võng mạc, tăng nhãn áp hay câm điếc bẩm sinh,…
- Hệ thống xương khớp cũng có nguy cơ bị dị tật hoặc viêm nhiễm.
- Thậm chí trẻ có nguy cơ tử vong trong 48 giờ đầu tiên sau khi sinh.
Thời điểm sản phụ nhiễm virus Rubella là yếu tố ảnh hưởng đến mức độ dị tật bẩm sinh của thai nhi. Cụ thể như sau:
- Thai dưới 12 tuần: Khoảng 90% thai nhi dị tật nếu mẹ nhiễm virus Rubella
- Thai 13-14 tuần: Khoảng 30-40% thai nhi dị tật nếu mẹ nhiễm virus Rubella
- Thai 15-16 tuần: Khoảng 20% thai nhi dị tật nếu mẹ nhiễm virus Rubella
- Thai 17-20 tuần: Khoảng 10% thai nhi dị tật nếu mẹ nhiễm virus Rubella
- Thai trên 20 tuần: Rất hiếm gặp dị tật thai nhi nếu mẹ nhiễm virus Rubella
Tham khảo:
Tiểu đường thai kỳ có gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi không?
Bị Thuỷ Đậu Khi Mang Thai Có Gây Dị Tật Thai Nhi Không?
3. Mắc Rubella khi đang mang thai phải làm gì?
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị virus Rubella, sản phụ mắc Rubella tiến hành điều trị theo triệu chứng tương tự như với nhóm đối tượng bình thường khác, bao gồm hạ sốt, giảm đau, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với gió và nước trong giai đoạn phát ban. Bên cạnh đó cần chú ý đến dinh dưỡng, tăng cường đề kháng để nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể.
Với nghi ngờ dị tật bẩm sinh thai nhi khi mắc Rubella: Sản phụ không cần quá lo lắng, cần theo dõi siêu âm hình thái định kỳ và lắng nghe theo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Trong trường hợp phát hiện bất thường, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định chọc ối, sinh thiết gai nhau để đưa ra những chẩn đoán chính xác nhất, đảm bảo an toàn cho sản phụ và thai nhi.
4. Phòng tránh Rubella khi mang thai như thế nào?
Tiêm vắc xin Rubella là phương pháp phòng tránh Rubella hiệu quả nhất đối với người mang thai và chưa từng mắc Rubella (tức chưa có miễn dịch tự nhiên với bệnh). Phụ nữ mang thai nên tiêm vắc xin Rubella mũi đơn hoặc kết hợp sởi – Rubella, sởi – quai bị – Rubella trước khi mang thai ít nhất 01 tháng.
Chú ý:
- Phụ nữ đang mang thai tuyệt đối KHÔNG tiêm phòng vắc xin Rubella.
- Nếu tiêm vắc xin Rubella xong và phát hiện mình mang thai, sản phụ không có chỉ định đình chỉ thai, tuy nhiên cần thông báo với bác sĩ chuyên khoa để được theo dõi trong quá trình mang thai.
Trong quá trình mang thai, sản phụ cần tăng cường vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang thường xuyên, hạn chế tới nơi đông người đặc biệt là những khu vực có người nghi nhiễm bệnh. Tuyệt đối không tiếp xúc với người bệnh Rubella, nếu buộc phải tiếp xúc cần đeo khẩu trang y tế và có trang bị phòng hộ cá nhân.
Kết luận
Rubella là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Rubella gây ra. Rubella đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai trong vòng 3 tháng đầu, bởi virus Rubella xâm nhập vào thai nhi qua đường nhau thai gây nên hàng loạt dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cho thai nhi, có thể khiến thai nhi bị sảy, chết lưu trong tử cung và gây nên hội chứng Rubella bẩm sinh với những tổn thương nặng nề tại nhiều cơ quan của thai nhi.
