Axit amin là gì? 9 Axit amin thiết yếu cho cơ thể

Axit amin là gì? Axit amin thường được gọi là thành phần cấu tạo nên protein, là các hợp chất hữu cơ quan trọng cho sự sống, đóng nhiều vai trò quan trọng và cần thiết cho hầu hết các chức năng sinh học trong cơ thể. 

Axit amin giúp cơ thể hình thành protein, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và duy trì sức khỏe tổng thể. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ axit amin là gì, cũng như giới thiệu 9 axit amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự sản xuất được.

1. Axit amin là gì?

Axit amin là các phân tử bao gồm carbon, hydro, oxy, và nitơ, và đôi khi có thêm các yếu tố khác như lưu huỳnh. Trong cơ thể con người, có khoảng 20 loại axit amin chính được biết đến, được chia thành hai loại:

• Axit amin thiết yếu: Đây là những axit amin mà cơ thể không thể tự sản xuất. Do đó, chúng phải được bổ sung qua thực phẩm.
• Axit amin không thiết yếu: Đây là các axit amin mà cơ thể có thể tổng hợp được từ các chất dinh dưỡng khác trong quá trình chuyển hóa.

Protein được tạo ra từ chuỗi các axit amin, và những chuỗi này đóng vai trò xây dựng cơ bắp, da, tóc, và các mô khác. Ngoài ra, axit amin còn tham gia vào nhiều quá trình sinh học quan trọng như tổng hợp hormone và enzyme, giúp duy trì hệ miễn dịch và cung cấp năng lượng cho cơ thể.

2. Vai trò của axit amin trong cơ thể 

Axit amin không chỉ xây dựng nên protein mà còn tham gia vào các quá trình trao đổi chất, giúp duy trì và sửa chữa mô, đồng thời hỗ trợ chức năng thần kinh. Các axit amin thiết yếu có vai trò rất quan trọng, bao gồm:

• Xây dựng và duy trì cơ bắp: Axit amin là nền tảng cho sự phát triển và phục hồi cơ bắp sau khi tập luyện.
• Hỗ trợ chức năng miễn dịch: Một số axit amin đóng vai trò kích hoạt và duy trì hệ miễn dịch.
• Tham gia sản xuất enzyme và hormone: Axit amin là thành phần không thể thiếu trong việc hình thành enzyme và hormone, từ đó điều hòa nhiều hoạt động trong cơ thể.

3. 9 axit amin thiết yếu cho cơ thể 

Các axit amin thiết yếu cần được cung cấp từ thực phẩm, vì cơ thể không thể tự tổng hợp. Dưới đây là 9 axit amin thiết yếu cùng vai trò của chúng đối với cơ thể.

a. Leucine

Leucine là axit amin quan trọng trong việc xây dựng và phục hồi cơ bắp. Nó kích thích tổng hợp protein cơ bắp và có tác động tích cực đến lượng đường trong máu. Leucine thường được tìm thấy trong thực phẩm giàu protein như thịt gà, thịt bò, và các sản phẩm từ sữa.

b. Isoleucine

Isoleucine tham gia vào quá trình sản xuất năng lượng và tổng hợp hemoglobin – protein vận chuyển oxy trong máu. Nó cũng hỗ trợ điều hòa lượng đường trong máu và tham gia vào quá trình phục hồi cơ bắp. Thực phẩm giàu isoleucine bao gồm trứng, cá, và các loại hạt.

c. Lysine

Lysine cần thiết cho sự phát triển và duy trì cấu trúc cơ thể, cũng như tổng hợp collagen – protein quan trọng cho da, tóc, và móng. Lysine cũng giúp hỗ trợ hấp thu canxi và sản xuất hormone. Các nguồn thực phẩm chứa lysine bao gồm sữa, đậu phụ, và các loại đậu.

d. Valine

Valine là một trong những axit amin chuỗi nhánh (BCAA) có vai trò quan trọng trong việc phát triển và sửa chữa cơ bắp, đặc biệt là sau khi tập luyện. Valine cũng hỗ trợ trong quá trình sản xuất năng lượng và duy trì sự tập trung tinh thần. Nguồn valine phong phú bao gồm thịt, cá, và các loại đậu.

e. Threonine

Threonine là một axit amin cần thiết cho sự phát triển của răng, da, và mô liên kết. Nó cũng tham gia vào quá trình tổng hợp collagen và elastin. Threonine còn hỗ trợ chức năng gan và hệ miễn dịch. Sữa, trứng, và các loại hạt là nguồn thực phẩm chứa nhiều threonine.

f. Methionine

Methionine là axit amin có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa mỡ, bảo vệ gan và giúp duy trì sức khỏe của da, tóc và móng. Methionine chứa lưu huỳnh, giúp tạo ra chất chống oxy hóa và ngăn ngừa tổn thương tế bào. Thực phẩm giàu methionine bao gồm cá, thịt, và các loại hạt.

g. Phenylalanine

Phenylalanine là tiền chất của nhiều hợp chất quan trọng trong cơ thể, bao gồm dopamine – một chất dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm giác. Nó còn hỗ trợ trong việc giảm đau và kiểm soát sự thèm ăn. Phenylalanine thường có trong thịt, cá, trứng, và các sản phẩm từ sữa.

h. Histidine

Histidine là axit amin cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa mô, đặc biệt là mô thần kinh. Nó còn là tiền chất của histamine – một chất hóa học quan trọng trong phản ứng miễn dịch và điều hòa giấc ngủ. Histidine có thể được tìm thấy trong thịt, cá, và các sản phẩm từ sữa.

i. Tryptophan

Tryptophan là axit amin cần thiết cho sự sản xuất serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp điều chỉnh tâm trạng, giấc ngủ và cảm giác no. Tryptophan có trong nhiều loại thực phẩm như gà, cá, trứng và các loại hạt.

4. Cách bổ sung axit amin thiết yếu qua thực phẩm

Cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ các axit amin thiết yếu thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng. Một số nguồn thực phẩm giàu protein hoàn chỉnh, bao gồm:

• Thịt và cá: Thịt bò, thịt gà, cá hồi, cá ngừ là các nguồn cung cấp axit amin thiết yếu phong phú.
• Các sản phẩm từ sữa: Sữa, phô mai, sữa chua cung cấp nhiều axit amin cần thiết.
• Trứng: Trứng là nguồn thực phẩm hoàn chỉnh, chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu.
• Các loại hạt và đậu: Hạnh nhân, hạt chia, đậu lăng, và đậu nành là các nguồn thực vật cung cấp axit amin.

5. Kết luận

Axit amin đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và sự phát triển của cơ thể. 9 axit amin thiết yếu không thể thiếu cho các chức năng sinh học cơ bản và phải được cung cấp qua thực phẩm hàng ngày. Một chế độ ăn giàu protein sẽ giúp bạn đảm bảo cung cấp đủ các axit amin thiết yếu này, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi cơ bắp, điều hòa hormone, và duy trì hệ miễn dịch.

Nguồn: NOVAGEN