Xét nghiệm máu CA-125 là gì?
Xét nghiệm máu CA-125 đo lượng protein gọi là CA-125 (kháng nguyên ung thư 125) trong mẫu máu của người bệnh có nghi ngờ bị ung thư.
CA-125 là một loại chất đánh dấu khối u.
Mức độ cao của một số chất đánh dấu khối u trong máu của bạn có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư. Nếu bạn bị ung thư, việc đo một số dấu hiệu khối u có thể giúp cung cấp thông tin quan trọng về cách điều trị bệnh của bạn.
Nồng độ CA-125 cao thường được tìm thấy ở những người bị ung thư buồng trứng. Buồng trứng là một cặp tuyến sinh sản nữ lưu trữ trứng (trứng) và tạo ra nội tiết tố nữ.
Ung thư buồng trứng xảy ra khi các tế bào trong buồng trứng bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát.
Nếu bạn bị ung thư buồng trứng, xét nghiệm máu CA-125 có thể giúp cho biết việc điều trị của bạn có hiệu quả hay không.
Các tên gọi khác liên quan tới thuật ngữ CA-125:
- kháng nguyên ung thư 125
- kháng nguyên glycoprotein
- kháng nguyên ung thư buồng trứng
- chỉ điểm khối u CA-125
Mục đích của xét nghiệm máu CA-125
Xét nghiệm máu CA-125 có thể được sử dụng:
* Để xem liệu quá trình điều trị ung thư buồng trứng có hiệu quả hay không và kiểm tra xem ung thư buồng trứng có nguy cơ tái phát trở lại hay không. Đây là cách sử dụng phổ biến nhất của xét nghiệm máu CA-125.
* Để tìm hiểu thêm về sự phát triển hoặc khối u trong xương chậu của bạn (khu vực bên dưới bụng của bạn). Nếu một khối u đáng ngờ xuất hiện trên hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể kiểm tra mức CA-125 của bạn cùng với các xét nghiệm khác để tìm hiểu xem khối u đó có thể là ung thư buồng trứng hay không. Tuy nhiên, xét nghiệm máu CA-125 không thể dùng để chẩn đoán ung thư.
* Tầm soát ung thư buồng trứng nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao. Nếu tiền sử sức khỏe gia đình của bạn đã có người bị mắc ung thư buồng trứng, bác sĩ ccó thể đề nghị xét nghiệm máu CA-125 và các xét nghiệm khác để tìm dấu hiệu ung thư. Nhưng xét nghiệm CA-125 không được sử dụng như một xét nghiệm sàng lọc thông thường cho những người không có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cao. Đó là bởi vì nhiều tình trạng phổ biến không phải ung thư cũng có thể gây ra mức CA-125 cao, chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung hoặc thậm chí là vấn đề về kinh nguyệt.
Tại sao cần làm xét nghiệm máu CA-125
Nếu đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư buồng trứng, bạn có thể cần làm một số xét nghiệm máu CA-125:
* Trong quá trình điều trị để xem bệnh ung thư của bạn có biến mất hay không. Nếu mức CA-125 giảm xuống, điều đó thường có nghĩa là việc điều trị của bạn đang có hiệu quả.
* Sau khi điều trị, để kiểm tra xem ung thư có nguy cơ tái phát trở lại không.
Nếu bạn có một khối u trong xương chậu có thể là ung thư buồng trứng, bạn có thể cần xét nghiệm CA-125 để giúp tìm hiểu xem đó có phải là ung thư buồng trứng hay không. Nhưng chỉ có sinh thiết mới có thể chẩn đoán ung thư buồng trứng.
Nếu bạn có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng rất cao, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra mức CA-125 của bạn. Nếu kết quả cho thấy mức CA-125 là cao, có thể bạn sẽ cần thêm các xét nghiệm để biết mình có bị ung thư hay không. Bạn có nhiều khả năng bị ung thư buồng trứng nếu:
- Có mẹ hoặc chị gái, hoặc nhiều người thân khác bị ung thư buồng trứng.
- Có thành viên gia đình từng bị ung thư vú hoặc ung thư đại trực tràng (ung thư ruột kết).
- Đã thừa hưởng một số thay đổi gen hoặc tình trạng làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng, chẳng hạn như: (i) Thay đổi gen của bạn, bao gồm gen BRCA 1 hoặc BRCA 2; (ii) Hội chứng Lynch (còn gọi là ung thư đại trực tràng không polyp di truyền), một rối loạn di truyền làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư
- Đã từng bị ung thư vú, tử cung (tử cung) hoặc ung thư đại trực tràng
Có cần chuẩn bị gì trước khi làm xét nghiệm máu CA-125 không?
Bạn không cần bất kỳ sự chuẩn bị đặc biệt nào cho xét nghiệm máu CA-125.
Có bất kỳ rủi ro nào khi làm xét nghiệm máu CA-125 không?
Có rất ít rủi ro khi xét nghiệm máu. Bạn có thể bị đau nhẹ hoặc bầm tím tại chỗ đâm kim, nhưng hầu hết các triệu chứng sẽ nhanh chóng biến mất.
Phân tích kết quả xét nghiệm máu CA-125
Bác sĩ chuyên khoa sẽ xem xét kết quả kiểm tra CA-125 cùng với thông tin khác về tình trạng của người bệnh.
* Nếu bạn đang được điều trị ung thư buồng trứng và kết quả của một số xét nghiệm cho thấy mức CA-125 của bạn đang giảm xuống, điều đó thường có nghĩa là việc điều trị đang có tác dụng. Nếu mức độ của bạn tăng lên hoặc giữ nguyên theo thời gian, điều đó có thể có nghĩa là việc điều trị không hiệu quả.
* Nếu bạn đã hoàn thành điều trị ung thư buồng trứng và mức CA-125 của bạn bắt đầu tăng theo thời gian, ung thư buồng trứng có thể tái phát.
* Nếu bạn có nguy cơ cao bị ung thư buồng trứng hoặc có khối u đáng ngờ ở vùng chậu, thì mức CA-125 cao có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư. Bác sĩ thường sẽ yêu cầu thêm các xét nghiệm để chẩn đoán.
Mức CA-125 cao không phải lúc nào cũng có nghĩa là ung thư. Các điều kiện bệnh lý khác có thể làm tăng CA-125, bao gồm:
- Lạc nội mạc tử cung (Endometriosis)
- Bệnh viêm vùng chậu (Pelvic inflammatory disease - PID)
- U xơ tử cung (Uterine fibroids)
- Bệnh gan
- Sự thay đổi trong thai kỳ
- Thời kỳ kinh nguyệt của bạn, vào những thời điểm nhất định trong chu kỳ của bạn.
Kết quả xét nghiệm CA-125 bình thường không loại trừ ung thư buồng trứng. Đó là vì mức độ CA-125 có thể thấp trong giai đoạn đầu của bệnh ung thư. Và không phải ai bị ung thư buồng trứng cũng có mức CA-125 cao.
Thông tin bổ sung cần biết về xét nghiệm máu CA-125
Loại ung thư buồng trứng phổ biến nhất là ung thư biểu mô buồng trứng.
Nếu bạn đã được điều trị loại ung thư này, bạn có thể được xét nghiệm chất đánh dấu khối u có tên là HE4 cùng với CA-125. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc đo cả hai chất chỉ điểm khối u cung cấp thông tin chính xác hơn để kiểm tra xem việc điều trị có hiệu quả hay không và tìm kiếm sự quay trở lại của loại ung thư này.
Bài viết chỉ có giá trị tham khảo. KHÔNG thay thế chỉ định của bác sĩ Sản Phụ Khoa.
