Tổng Hợp 15 Loại Thuốc Gây Dị Tật Thai Nhi Mẹ Bầu Cần Lưu Ý

Theo nghiên cứu dịch tễ thì gần 2% các dị tật bẩm sinh là do thuốc mà các bà mẹ đã sử dụng trong lúc mang thai gây tác hại đến cấu trúc hay chức năng của cơ quan đang hình thành. Top 15 loại thuốc gia tăng nguy cơ dị tật thai nhi được tổng hợp trong bài viết dưới đây, mẹ bầu cần lưu ý trong giai đoạn thai kỳ để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho thai nhi nhé!

Tổng hợp 15 loại thuốc gây dị tật thai nhi mẹ bầu cần lưu ý

Mọi ảnh hưởng dù nhỏ nhất đối với mẹ bầu trong suốt quá trình mang thai đều có thể tác động lớn đến sức khỏe của thai nhi, và việc sử dụng thuốc là một trong những yếu tố quan trọng. Cơ thể của người mẹ bầu đặc biệt nhạy cảm và có thể phản ứng mạnh với nhiều loại thuốc khác nhau. Việc sử dụng thuốc không kiểm soát, không có chỉ định của bác sĩ trong thai kỳ thường là một trong những nguyên nhân chính gây dị tật cho thai nhi.

Dưới đây là tổng hợp danh sách 15 loại thuốc mà mẹ bầu cần lưu ý trong giai đoạn mang thai để giảm rủi ro gây dị tật. 

Lưu ý: Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế cho sự tư vấn cụ thể từ bác sĩ.

Thuốc kháng sinh

Hầu hết các loại thuốc kháng sinh khi được sử dụng trong thai kỳ đều có khả năng vượt qua hàng rào nhau thai và tác động trực tiếp lên thai nhi. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng này sẽ phụ thuộc vào loại kháng sinh cụ thể, liều lượng, và thời gian sử dụng.

Trong trường hợp sử dụng kháng sinh trong 3 tháng đầu thai kỳ, có khả năng gây ra dị tật cho thai nhi, đặc biệt là trong giai đoạn 11 tuần đầu tiên khi khả năng ảnh hưởng là cao nhất. Việc này có thể dẫn đến các vấn đề về quái thai.

Ngoài ra, trong giai đoạn từ tuần thứ 14 trở đi đến cuối thai kỳ, việc sử dụng kháng sinh cũng có thể tạo ra rủi ro ngộ độc thai, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Do đó, việc quản lý và hạn chế sử dụng kháng sinh trong thai kỳ là quan trọng để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Trước khi quyết định sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là kháng sinh, phụ nữ mang thai nên thảo luận với bác sĩ để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

Thuốc chống đông máu

Thuốc chống đông máu thường được áp dụng trong trường hợp thai phụ gặp vấn đề về tim mạch hoặc có nguy cơ cao về cục máu đông, như trường hợp đông máu do Covid-19. Những loại thuốc này nên được hạn chế tối đa trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối thai kỳ:

• Apixaban, Rivaroxaban, Edoxaban dẫn đến nguy cơ xuất huyết, độc tính trên phôi thai, tăng dị tật thai nhi.
• Warfarin gây dị tật, thậm chí là tử vong thai nhi.

Thuốc chống co giật

Thuốc chống co giật được điều trị khi bệnh nhân bị co giật do một số nguyên nhân như: bệnh co giật, sốt cao, bệnh động kinh. Tác dụng gây dị dạng thai của thuốc chống động kinh đã được chứng minh qua những điều tra đầy đủ và cơ bản. Tỷ lệ gây dị dạng thai cao hơn gấp 3 lần so với không điều trị. Thông thường các dị tật bẩm sinh ở thai nhi chiếm khoảng 1-2% do các sai sót về mặt di truyền khi các ADN tự sao và ARN sao mã. Khi sử dụng thuốc chống động kinh, người ta thấy các bà mẹ có thai nhi bị dị tật bẩm sinh lên tới 4-5%. Thậm chí ở những đối tượng có nguy cơ cao thì tỷ lệ này lên tới khoảng 20% về khả năng gây quái thai.

Thuốc chống nấm

Trong thời kỳ mang thai, nhiều phụ nữ gặp vấn đề viêm nhiễm như nấm âm hộ, âm đạo, miệng, da hoặc tóc. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng một số loại thuốc như Fluconazol, Miconazole, và Itraconazole là cấm kịch đối với phụ nữ mang thai. Những loại thuốc này có thể gây ra các tình trạng dị tật nặng nề cho thai nhi, làm chậm sự phát triển của thai, tăng độc tính, nguy cơ quái thai. Do đó, mẹ bầu cần tư vấn y tế trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trong thời kỳ thai nghén.

Thuốc kháng Histamin

Thuốc này thường xuất hiện trong nhiều loại thuốc chống say tàu, xe và có thể tạo ra rủi ro cho thai nhi, gây hở hàm ếch và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai và thẩm mỹ của trẻ sau khi sinh. Để giảm thiểu rủi ro, nên tìm kiếm các loại thuốc an toàn hơn như Alavert và Claritin để thay thế. Việc chọn lựa các thuốc an toàn và thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng là quan trọng để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Thuốc hạ huyết áp

Nhiều phụ nữ mang thai, khi phát hiện tăng huyết áp, có thể nhầm tưởng rằng việc tiếp tục sử dụng đúng đơn thuốc đã được kê đơn trước đây là an toàn. Tuy nhiên, đây là một quan điểm sai lầm đáng chú ý, bởi:

• Nhóm ức chế men chuyển có thể gây ra dị tật nặng nề ở hộp sọ và thận của bào thai, gây ra tình trạng quái thai, vì vậy không nên sử dụng trong 6 tháng cuối thai kỳ.
• Thuốc chẹn beta có thể ảnh hưởng đến nhịp tim của thai nhi, giảm tưới máu cho nhau thai, làm giảm đường huyết, gây chậm phát triển, tử vong trong tử cung, sảy thai, hoặc chuyển dạ sớm.
• Thuốc chẹn kênh canxi có thể dẫn đến dị dạng ở các đốt ngón tay, chân của thai nhi, hoặc gây chậm phát triển.
• Nhóm thuốc lợi tiểu thiazid có thể làm giảm tiểu cầu, tăng chuyển hóa điện giải ở thai nhi hoặc trẻ sơ sinh và có thể gây vàng da. Do đó, việc thảo luận với bác sĩ và chọn lựa loại thuốc phù hợp là quan trọng để đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Thuốc ung thư

Hầu hết các loại thuốc ung thư đều mang theo nguy cơ cao đối với bào thai, có thể dẫn đến các vấn đề dị tật bẩm sinh. Cụ thể:

Chlorambucil, Busulfan, Mercaptopurine, Methotrexate, Cyclophosphamide có khả năng giảm tăng trưởng của bào thai và tăng nguy cơ phát sinh các vấn đề như khuyết tật cột sống, khuyết tật hàm mặt và sọ, dị tật tay chân, và khuyết tật tai. Do đó, những loại thuốc này không nên sử dụng trong thời kỳ thai nghén.

Colchicine có thể gây ra tình trạng quái thai, nên cũng không được sử dụng trong thai kỳ.

Doxorubicin có thể gây ra dị tật tim, quái thai và thậm chí dẫn đến chết thai. Việc sử dụng nó trong thai kỳ là hoàn toàn không khuyến khích.

Vinblastine và Vincristine đã được chứng minh gây quái thai trên động vật. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nghiên cứu nào ghi nhận tình trạng này trên cơ thể con người. Tuy nhiên, vì an toàn, nên tránh sử dụng trong thai kỳ và thảo luận với bác sĩ về các phương pháp thay thế an toàn.

Thuốc trị bệnh giáp

Thuốc trị bệnh giáp được áp dụng cho những căn bệnh liên quan đến tuyến giáp như: Cường cận giáp, bướu cổ hoặc suy tuyến giáp như:

• Methimazole: Gây bướu cổ, dị tật sọ não. Chống chỉ định cho thai phụ vào 3 tháng đầu thai kỳ.
• Propylthiouracil: Bướu cổ thai nhi, suy giáp.
• Iod: Gây bướu cổ ở trẻ sơ sinh.

Vacxin

Vacxin tuy có khả năng ngăn ngừa bệnh cho mẹ bầu rất tốt nhưng không phải loại vacxin nào cũng được khuyến nghị tiêm chủng trong quá trình mang thai. Có thể kể đến như:

• Vacxin phòng lao BCG (bacille Calmette-Guerin).
• Vacxin MMR phòng sởi quai bị, rubella.
• Typhim Vi phòng bệnh thương hàn.

Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể yên tâm rằng vacxin chống Covid-19 được tiêm chủng vào tuần thai kỳ thứ 13 trở nên sẽ không có khả năng gây dị tật.

Thuốc chống buồn nôn

Một trong những loại thuốc chống buồn nôn phổ biến trên thị trường hiện nay là Ondansetron, thường được mẹ bầu ưa chuộng để giảm tình trạng buồn nôn do sử dụng các loại thuốc trị ung thư và trị xạ. Tuy nhiên, đáng lưu ý rằng loại thuốc này mang theo nguy cơ lớn về dị tật.

Ondansetron có khả năng gây dị tật sứt môi ở thai nhi, đặc biệt là trong 3 tháng đầu thai kỳ. Vì vậy, mẹ bầu nên tránh tuyệt đối việc sử dụng Ondansetron trong giai đoạn quan trọng này của thai kỳ. Thay vào đó, nên tìm kiếm các phương pháp khác để kiểm soát buồn nôn dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn tối đa cho sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi.

Thuốc bôi ngoài da

Các loại thuốc bôi ngoài da thường chứa Retinol, một thành phần được biết đến với khả năng điều trị mụn và kích thích tái tạo collagen. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng Retinol có thể là nguyên nhân gây ra các dị tật thai nhi.

Mặc dù các nghiên cứu trên con người chưa thể đưa ra kết luận rõ ràng, nhưng các chuyên gia thường khuyến cáo mẹ bầu nên tránh sử dụng sản phẩm chứa Retinol trong suốt thai kỳ. Điều này nhằm mục đích bảo vệ sự phát triển của thai nhi và giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề liên quan đến dị tật thai nhi. Thay vào đó, nếu cần thiết, mẹ bầu nên thảo luận với bác sĩ để tìm kiếm các phương pháp an toàn để duy trì làn da khỏe mạnh trong thời kỳ mang thai.

Thuốc an thần

Đối với nhiều mẹ bầu gặp vấn đề mất ngủ, căng thẳng, tâm trạng không ổn định, hoặc lo lắng quá mức sẽ suy nghĩ đến việc sử dụng nhóm thuốc này. Tuy nhiên, mẹ bầu cần đặc biệt chú ý, vì nhóm thuốc này cũng mang theo nhiều nguy cơ tiềm ẩn có thể gây hại cho thai nhi.

Trong quá trình thai kỳ, việc sử dụng các loại thuốc ổn định tâm trạng cần được thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ bầu và thai nhi.

Thuốc rối loạn hormon sinh dục

Các loại thuốc rối loạn hormon sinh dục thường được sử dụng để điều trị các bệnh liên quan đến sự lạc nội mạc tử cung và các vấn đề khác liên quan đến rối loạn hormone. Tuy nhiên, đối với bà bầu, nhóm thuốc này thường là chống chỉ định do có nguy cơ gây dị tật cho thai nhi. Dưới đây là một số loại thuốc cụ thể:

• Danazol: Loại thuốc này được biết đến với nguy cơ gây quái thai hoặc nam tính hóa bộ phận sinh dục của bào thai nữ.
• Progesterone tổng hợp: Thuốc này có khả năng gây ra dị tật bẩm sinh ở bộ phận sinh dục của trẻ, đặc biệt là phổ biến với bào thai nam.

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)

Thuốc đau đầu cho bà bầu thường thuộc nhóm thuốc chống viêm không steroid (NSAID), bao gồm ibuprofen, naproxen, aspirin, được sử dụng khi cần thiết. Bác sĩ có thể chỉ định nhóm thuốc NSAID cho bà bầu sử dụng trong tam cá nguyệt đầu tiên và thứ hai của thai kỳ, nhưng cần chú ý đến các hạn chế về thời gian sử dụng.

Quan trọng nhất, không nên sử dụng nhóm thuốc NSAID sau tuần thứ 30 của thai kỳ, vì có thể gây ra ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Nguy cơ tiềm ẩn bao gồm khả năng dẫn đến các tình trạng dị tật bẩm sinh ở các bộ phận quan trọng như thận, tim, và có thể gây ra tình trạng thiếu ối. Do đó, việc sử dụng các loại thuốc đau đầu NSAID trong thai kỳ cần được thảo luận và theo dõi chặt chẽ dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ bầu và thai nhi.

Một số thuốc khác

Ngoài các nhóm thuốc kể trên còn có một số loại thuốc khác cũng có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi nếu mẹ sử dụng trong thời kỳ mang thai như:

• Thuốc chống viêm Prednisone: Có thể gây hở hàm ếch. Không nên sử dụng trong thai kỳ, nên thay thế bằng hydrocortisone.
• Thuốc điều trị sốt rét Primaquine: nguy cơ tan máu nghiêm trọng ở những người thiếu glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD).

Mẹ bầu nên tránh sử dụng các loại thuốc trên khi mang thai để đảm bảo an toàn tối đa cho thai nhi. Tuy nhiên, nếu mẹ vô tình tiếp xúc với các loại thuốc này, không cần phải lo lắng quá mức. Không phải mọi trường hợp uống thuốc sẽ dẫn đến dị tật cho thai nhi, bởi vì tác động của thuốc có thể phụ thuộc vào cơ địa của từng người.

Để giảm lo lắng và đảm bảo sức khỏe của thai nhi, mẹ bầu có thể tìm đến sự hỗ trợ từ các phương pháp sàng lọc trước sinh, trong đó NIPT - xét nghiệm không xâm lấn, an toàn và chính xác với tỷ lệ trên 99,99%, là một lựa chọn lý tưởng. Qua quá trình sàng lọc này, mẹ có thể yên tâm hơn về tình trạng sức khỏe của thai nhi và có thêm thông tin để đưa ra các quyết định chăm sóc thai nhi một cách đúng đắn.

Xem thêm:

Xét nghiệm NIPT bao nhiêu tiền?

Các gói xét nghiệm NIPT - Mẹ bầu nên chọn gói xét nghiệm nào?

Trên đây là những loại thuốc gây dị tật thai nhi mà mẹ cần tránh xa trong thời kỳ mang thai. Hãy trở thành những mẹ bầu thông thái để giữ an toàn cho cả mẹ và bé nhé! Nếu cần tư vấn thêm về các xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi, liên hệ với NOVAGEN theo hotline: 083.424.3399 để được hỗ trợ tốt nhất!