“Bố có được quyền nuôi con và đăng ký khai sinh cho con theo họ bố khi không đăng ký kết hôn không?” là vấn đề được rất nhiều người quan tâm muốn được giải đáp một cách cụ thể, đặc biệt là những cặp đôi có con chung nhưng lại chưa kết hôn.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện này thì bố mẹ không đăng ký kết hôn nhưng bố vẫn có thể có quyền nuôi con và vẫn có thể đăng ký khai sinh cho con theo họ bố nếu đã thực hiện thủ tục nhận cha con (chứng minh mình là bố ruột của con).
Thông giải đáp chi tiết vấn đề này, mời bạn đọc tham khảo trong bài viết được NOVAGEN chia sẻ ngay sau đây!
Nội dung:
1. Ai có quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn?
1.1. Quy định pháp luật về quyền nuôi con
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, quyền và nghĩa vụ đối với con cái được xác định không chỉ dựa trên tình trạng hôn nhân của cha mẹ mà còn dựa trên mối quan hệ sinh học giữa cha mẹ và con. Điều này có nghĩa là dù cha mẹ không đăng ký kết hôn, quyền và nghĩa vụ của bố mẹ đối với con vẫn được bảo vệ và công nhận.
Điều 69 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định chi tiết nghĩa vụ, quyền của cha mẹ với nội dung cụ thể như sau:
- Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
- Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
- Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
- Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Vì vậy, trong trường hợp không đăng ký kết hôn, người cha vẫn có quyền nuôi con nếu chứng minh được mình là bố ruột của đứa trẻ. Quyền này được pháp luật công nhận dù cha mẹ có kết hôn hay không.
1.2. Phân chia quyền nuôi con khi chưa đăng ký kết hôn
Theo quy định tại Điều 15 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì Quyền, nghĩa vụ giữa nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật này về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con.
Do đó, cha, mẹ đều có quyền, nghĩa vụ ngang nhau trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình dù có đăng ký kết hôn hay không. Cha mẹ có quyền, nghĩa vụ nuôi con như nhau khi chưa đăng ký kết hôn.
Về quyền và nghĩa vụ nuôi con sẽ được giải quyết giống như hai vợ chồng có đăng ký kết hôn ly hôn, áp dụng Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Cụ thể:
- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Dù không đăng ký kết hôn, người bố vẫn có quyền nuôi con nếu được Tòa án trao quyết định căn cứ trên quyền lợi về mọi mặt của con. Tuy nhiên, nếu con đủ từ 7 tuổi trở lên thì cần xem xét nguyện vọng của con và con dưới 36 tháng tuổi sẽ được giao cho bố nuôi nếu mẹ không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con.
2. Con có được mang họ của bố không khi bố mẹ không đăng ký kết hôn không?
Theo Điều 30 Bộ luật Dân sự 2015, các cá nhân khi sinh ra đều có quyền được khai sinh và con sinh ra trong trường hợp bố mẹ chưa đăng ký kết hôn đều có các quyền và nghĩa vụ giống như bao đứa trẻ khác, trong đó có quyền được khai sinh.
Tuy nhiên, nếu bố mẹ chưa đăng ký kết hôn thì cán bộ hộ tịch sẽ không thể ghi thông tin của bố vào giấy khai sinh của con cũng như để con theo họ bố được. Về nguyên tắc thì bố mẹ chưa đăng ký kết hôn sẽ thuộc trường hợp chưa xác định được bố và khi đi đăng ký khai sinh thì thông tin của con sẽ được xác định theo thông tin của mẹ, để trống phần của bố.
Trong trường hợp bố mẹ chưa kết hôn, muốn làm khai sinh cho con, ghi thông tin của bố vào giấy khai sinh của con và để con theo họ bố thì trước tiên, việc này cần nhận được sự đồng thuận của người mẹ. Tiếp đến, cần phải thực hiện thủ tục nhận cha con rồi mới thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh cho con hoặc có thể thực hiện đồng thời cả hai thủ tục.
Theo quy định tại Điều 25 Luật Hộ tịch 2014 thì người yêu cầu đăng ký nhận cha, mẹ, con nộp tờ khai theo mẫu quy định và chứng cứ chứng minh quan hệ cha con hoặc mẹ con cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Khi đăng ký nhận cha, mẹ, con các bên phải có mặt. Trong đó, chứng cứ để chứng minh quan hệ bố con sẽ gồm có một trong các giấy tờ, tài liệu sau:
- Văn bản xác nhận quan hệ bố con của các cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan, tổ chức khác có thẩm quyền ở trong, ngoài nước.
- Nếu không có văn bản trên thì bố mẹ của con cần phải lập văn bản cam đoan về việc con là con chung của hai người và phải có ít nhất hai người thân thích của bố mẹ làm chứng về việc này.
Và để có được chứng cứ chứng minh quan hệ bố con một cách nhanh chóng, chính xác thì nên thực hiện xét nghiệm ADN pháp lý, xét nghiệm ADN khai sinh vì đây là cách xác định mối quan hệ huyết thống chính xác nhất hiện nay (trên 99,999999%), được công nhận tại tất cả các nước trên thế giới.
Để thực hiện xét nghiệm ADN pháp lý xác định quan hệ huyết thống bố con thì việc thu mẫu, làm thủ tục xét nghiệm phải được các chuyên viên của đơn vị xét nghiệm ADN tiến hành trực tiếp. Bản kết quả xét nghiệm ADN pháp lý trả ra sẽ có hiệu lực pháp lý đối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và các đơn vị xét nghiệm ADN phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về kết quả này.
>>> Xem thêm: Thủ tục đăng ký khai sinh kết hợp nhận cha mẹ con mới nhất
3. Kết luận
Tóm lại, dù bố mẹ không đăng ký kết hôn, người bố vẫn có quyền nuôi con và đăng ký khai sinh cho con theo họ của mình nếu đã được pháp luật công nhận mối quan hệ cha con (thực hiện thủ tục đăng ký nhận cha, con).
Nếu bạn còn thắc mắc hoặc cần hỗ trợ trong việc thực hiện các thủ tục này, hãy liên hệ ngay đến số hotline NOVAGEN để được đội ngũ chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm của chúng tôi tư vấn một cách cụ thể và chính xác nhất!
