Nhiễm trùng (infection) là sự xâm nhập, tấn công của mầm bệnh vào cơ thể và phản ứng của cơ thể đối với thương tổn do mầm bệnh gây nên. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nhiễm trùng, cách nhận biết và điều trị một số loại nhiễm trùng phổ biến.
Nội dung:
1. Nhiễm trùng là gì?
Nhiễm trùng là tình trạng cơ thể bị xâm nhập và tấn công bởi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, nấm, hoặc ký sinh trùng. Khi những vi sinh vật này xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể phát triển và sinh sôi, gây tổn thương mô và kích hoạt phản ứng miễn dịch. Phản ứng của cơ thể đối với các tác nhân gây bệnh này thường gây ra các triệu chứng như sốt, viêm, đau nhức, hoặc mệt mỏi. Nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, từ da, đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu cho đến máu và cơ quan nội tạng, có khi cả toàn thân.
Các bệnh nhiễm trùng dẫn đến 9,2 triệu ca tử vong trong năm 2013. (khoảng 17% của tất cả các trường hợp tử vong).
Các nhiễm trùng có thể được phân loại theo tác nhân gây bệnh:
- Nhiễm trùng do vi khuẩn: Gây ra bởi các loại vi khuẩn như Streptococcus hoặc Staphylococcus, thường dẫn đến các bệnh như viêm phổi, viêm họng, viêm nhiễm đường tiết niệu, và nhiễm trùng da.
- Nhiễm trùng do virus: Các loại virus như virus cúm, SARS-CoV-2 (gây COVID-19) và virus HIV có thể lây nhiễm vào tế bào, chiếm quyền điều khiển hệ thống của tế bào và buộc tế bào tạo ra các bản sao của virus.
- Nhiễm trùng do nấm: Một số loại nấm gây nhiễm trùng trên da, móng hoặc trong cơ quan nội tạng, chẳng hạn như nấm Candida, gây nhiễm trùng vùng miệng hoặc âm đạo.
- Nhiễm trùng do ký sinh trùng: Ký sinh trùng như giun hoặc đơn bào có thể gây bệnh cho người, với các triệu chứng từ đau bụng đến tiêu chảy và sốt rét.
Phản ứng miễn dịch là cách cơ thể chống lại nhiễm trùng, bao gồm việc sản xuất kháng thể và huy động tế bào miễn dịch để tiêu diệt hoặc hạn chế sự phát triển của tác nhân gây bệnh. Trong một số trường hợp, nhiễm trùng nhẹ có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nhiễm trùng nặng hoặc kéo dài thường yêu cầu điều trị bằng thuốc, chẳng hạn như kháng sinh, thuốc kháng virus hoặc thuốc kháng nấm.
2. Một số loại nhiễm trùng phổ biến và cách điều trị
a. Nhiễm trùng do vi khuẩn
Cách nhận biết
Nhiễm trùng do vi khuẩn thường gây ra các triệu chứng như sốt cao, sưng tấy, đỏ rát và cảm giác đau nhức tại vùng nhiễm trùng. Vi khuẩn gây bệnh có thể xâm nhập qua nhiều con đường khác nhau như qua vết thương hở, thức ăn ôi thiu hoặc tiếp xúc với người bệnh. Một số nhiễm trùng phổ biến do vi khuẩn bao gồm:
- Viêm họng do liên cầu khuẩn: Thường gây đau họng, sốt và mệt mỏi.
- Viêm phổi: Do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, gây ra khó thở, đau ngực và sốt.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Do vi khuẩn E. coli, gây tiểu buốt, tiểu rắt và đôi khi có máu trong nước tiểu.
Cách điều trị
Nhiễm trùng do vi khuẩn thường được điều trị bằng kháng sinh, nhưng cần có sự hướng dẫn của bác sĩ để tránh kháng thuốc. Đối với những người có hệ miễn dịch yếu, việc sử dụng kháng sinh sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng. Bên cạnh đó, việc duy trì vệ sinh cá nhân và tiêm phòng đầy đủ là cách tốt để phòng tránh nhiễm trùng.
2. Nhiễm trùng do virus
Cách nhận biết
Virus có thể gây nhiễm trùng ở nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể và thường có các triệu chứng toàn thân như sốt, đau đầu, mệt mỏi, ho và đau họng. Một số nhiễm trùng do virus phổ biến bao gồm:
- Cảm cúm: Gây sốt, ho, đau nhức cơ bắp và cảm giác mệt mỏi toàn thân.
- COVID-19: Do virus SARS-CoV-2 gây ra, các triệu chứng bao gồm sốt, ho khan, khó thở và đôi khi mất vị giác, khứu giác.
- Viêm gan B: Gây mệt mỏi, vàng da và đau ở vùng gan.
Cách điều trị
Không giống như vi khuẩn, virus không thể điều trị bằng kháng sinh. Các loại thuốc kháng virus hoặc liệu pháp hỗ trợ miễn dịch thường được sử dụng. Nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe giúp cơ thể tăng cường miễn dịch. Vắc-xin là biện pháp phòng ngừa hữu hiệu cho nhiều loại virus nguy hiểm như viêm gan B, cúm và COVID-19.
3. Nhiễm trùng do nấm
Cách nhận biết
Nấm thường xâm nhập vào cơ thể qua da hoặc niêm mạc. Nhiễm trùng do nấm phổ biến nhất là ở vùng da, móng và niêm mạc. Các triệu chứng thường gặp bao gồm ngứa ngáy, đỏ và bong tróc da. Một số nhiễm trùng do nấm phổ biến gồm:
- Nấm da: Gây ra các đốm đỏ trên da, ngứa và bong tróc.
- Nấm móng: Móng bị dày lên, biến màu và dễ gãy.
- Nấm Candida: Gây viêm nhiễm ở vùng miệng hoặc vùng sinh dục.
Cách điều trị
Nhiễm trùng do nấm được điều trị bằng thuốc kháng nấm như kem bôi ngoài da, dung dịch hoặc thuốc uống nếu nhiễm trùng nặng. Duy trì vệ sinh cá nhân tốt, giữ cơ thể khô ráo và tránh mặc quần áo ẩm ướt có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng do nấm.
4. Nhiễm trùng do ký sinh trùng
Cách nhận biết
Ký sinh trùng thường xâm nhập vào cơ thể qua đường ăn uống hoặc qua da. Chúng gây nhiễm trùng tại nhiều cơ quan khác nhau và có các triệu chứng đa dạng như tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn và mệt mỏi. Một số nhiễm trùng phổ biến do ký sinh trùng gồm:
- Giun đũa: Gây đau bụng, buồn nôn và đôi khi gây ra tắc ruột.
- Sốt rét: Do ký sinh trùng Plasmodium gây ra, với các triệu chứng như sốt, ớn lạnh và mệt mỏi.
- Giardia: Gây tiêu chảy và đau bụng.
Cách điều trị
Nhiễm trùng do ký sinh trùng thường được điều trị bằng thuốc kháng ký sinh trùng. Việc giữ vệ sinh thực phẩm, sử dụng nguồn nước sạch và rửa tay thường xuyên là biện pháp phòng ngừa quan trọng.
5. Sự quan trọng của việc chẩn đoán đúng loại nhiễm trùng
Việc xác định đúng loại nhiễm trùng rất quan trọng vì phương pháp điều trị khác nhau tùy vào tác nhân gây bệnh. Kháng sinh chỉ hiệu quả với nhiễm trùng do vi khuẩn và hoàn toàn không có tác dụng với virus hay nấm. Chẩn đoán sai có thể dẫn đến việc sử dụng thuốc không hiệu quả và gây hậu quả nghiêm trọng, ví dụ như kháng thuốc. Vì vậy, khi có các dấu hiệu nhiễm trùng, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để xác định đúng tác nhân gây bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
6. Phòng ngừa nhiễm trùng
Phòng ngừa là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe khỏi các loại nhiễm trùng. Một số biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng bao gồm:
- Vệ sinh cá nhân tốt: Rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh.
- Tiêm phòng vắc-xin: Đây là biện pháp hữu hiệu để ngăn ngừa nhiễm trùng do virus và một số bệnh do vi khuẩn gây ra.
- Sử dụng thực phẩm an toàn: Nấu chín thức ăn và tránh thực phẩm ôi thiu.
- Tránh tiếp xúc với người bệnh: Đặc biệt trong các mùa dịch bệnh.
——————-
Nhiễm trùng là mối nguy hiểm tiềm ẩn cho sức khỏe con người với nhiều tác nhân gây bệnh khác nhau. Việc hiểu rõ từng loại nhiễm trùng và cách điều trị đúng cách giúp mỗi người bảo vệ sức khỏe của mình và ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng.
Nguồn: NOVAGEN
