Khi còn học phổ thông, chúng ta đã biết rằng cần một tinh trùng và một quả trứng để tạo ra  em bé, nhưng nếu bạn giống như hầu hết mọi người, bạn có thể không nhớ nhiều về tinh trùng trong lớp sinh học. Nếu vô sinh là một vấn đề đối với bạn và đối tác của bạn, thì việc hiểu những điều cơ bản về tinh trùng sẽ giúp ích cho kế hoạch mang thai.

Tinh trùng là gì?

Sự sinh sản của con người đòi hỏi cả giao tử đực và cái.

Giao tử là tế bào giới tính đặc biệt chứa thông tin di truyền cần thiết để tạo ra một sự sống mới. Đàn ông tạo ra hàng triệu giao tử được gọi là tinh trùng.

  • Tinh trùng là tế bào sinh dục đực hình nòng nọc mang thông tin di truyền cần thiết cho quá trình sinh sản.
  • Tinh trùng là những tế bào đơn bội, nghĩa là chúng chỉ có 23 nhiễm sắc thể - bằng một nửa số lượng tế bào người điển hình. Nếu tinh trùng thành công trong việc thụ tinh với trứng, các gen chứa trong tinh trùng sẽ giúp xác định nhiều đặc điểm của đứa trẻ mới.
  • Tinh trùng có thể đóng vai trò lớn trong quá trình sinh sản, nhưng chúng là những tế bào nhỏ nhất trong cơ thể nam giới. Chiều dài trung bình của một tinh trùng là khoảng 0,05 mm.

Đặc điểm cơ bản của tinh trùng

Tinh trùng có thể trông giống như những con nòng nọc nhỏ, nhưng chúng được tạo thành từ một tế bào duy nhất. Mỗi tế bào tinh trùng có hai phần cơ bản: đầu và đuôi.

Đầu tinh trùng có hình bầu dục hoặc thuôn dài. Chúng chứa các gen để truyền lại cho thế hệ tiếp theo. Một tế bào người điển hình có 46 nhiễm sắc thể, một nửa trong số đó nằm trong đầu của tinh trùng và nửa còn lại đến từ trứng của nữ giới.

Đuôi của tinh trùng dài hơn nhiều so với đầu và được cung cấp năng lượng bởi ty thể . Năng lượng từ ty thể ở đuôi tinh trùng cho phép nó bơi và di chuyển qua đường sinh sản của con cái, tăng cơ hội thụ tinh cho trứng.

Tinh trùng được tạo ra như thế nào?

Cơ thể nam giới liên tục sản xuất tinh trùng mới. Một người đàn ông trưởng thành khỏe mạnh sẽ đưa ra hàng triệu tinh trùng trong tinh dịch mỗi lần xuất tinh.

Sản xuất tinh trùng là chức năng chính của hệ thống sinh sản nam giới.

Thuật ngữ y học hoặc khoa học chỉ thời điểm cơ thể bạn tạo ra tinh trùng là quá trình sinh tinh.

Bước đầu tiên trong quá trình sinh tinh là cơ thể bạn tạo ra các hormone cần thiết. Ba hormone chính cần thiết là:

Cả FSH và LH đều được tạo ra bởi tuyến yên, nằm ở đáy não của bạn. LH thúc đẩy sản xuất testosterone trong tinh hoàn và FSH kích thích sự phát triển của tinh hoàn và giúp tinh trùng trưởng thành.

Testosterone được tạo ra trong tinh hoàn của bạn và chịu trách nhiệm phát triển và duy trì các đặc tính nam tính. Đàn ông thường có giọng nói trầm hơn và râu rậm hơn do lượng testosterone mà họ sản xuất.

FSH, LH và testosterone phối hợp với nhau để giúp cơ thể bạn liên tục sản xuất tinh trùng.

Khi cơ thể nam giới đã tạo đủ hormone, tinh trùng bắt đầu phát triển trong một hệ thống các ống nhỏ gọi là ống sinh tinh bên trong tinh hoàn.

Tinh trùng bắt đầu là những tế bào tròn đơn giản phải trưởng thành và biến đổi thành hình dạng giống như con nòng nọc của chúng.

Sau khi tinh trùng bắt đầu biến đổi, chúng sẽ di chuyển đến một bộ phận khác của hệ thống sinh sản nam gọi là mào tinh hoàn để tiếp tục phát triển.

Mào tinh hoàn là một cấu trúc giống như ống dài khác trong bìu của bạn, gần với tinh hoàn của bạn.

Tinh trùng trưởng thành sẽ ở trong mào tinh cho đến khi xuất tinh.

Quá trình tạo ra một tinh trùng trưởng thành mất hơn 70 ngày một chút từ đầu đến cuối.

Một người đàn ông có bao nhiêu tinh trùng?

Trẻ em nam được sinh ra với tất cả các cơ quan sinh sản nhưng không có tế bào tinh trùng trưởng thành. Ở vị trí của các tế bào tinh trùng, các ống sinh tinh có các tế bào tròn, chưa phát triển trong đó.

Ở tuổi dậy thì, những tế bào đơn giản đó sẽ phát triển thành tinh trùng trưởng thành. Đàn ông trưởng thành sẽ tiếp tục sản xuất hàng triệu tinh trùng mỗi ngày.

Lượng tinh trùng mà cơ thể bạn sản xuất có thể rất khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và các yếu tố sức khỏe nhất định.

Những thay đổi về nội tiết tố khi bạn già đi hoặc ảnh hưởng của các tình trạng sức khỏe như bệnh tiểu đường và bệnh tinh hoàn có thể ngăn cơ thể bạn sản xuất nhiều tinh trùng.

Một lần xuất tinh trung bình chứa khoảng 180 triệu tinh trùng, hay 66 triệu tinh trùng trên mỗi mL tinh dịch. Số lượng tinh trùng có thể còn cao hơn nếu bạn không xuất tinh gần đây - có khả năng hơn 400 triệu.

Ngay cả những người đàn ông có vấn đề về khả năng sinh sản cũng thường tạo ra hàng triệu tinh trùng. Đàn ông được phân loại là vô sinh lâm sàng nếu họ sản xuất ít hơn 20 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch.

Tinh trùng sống được bao lâu?

Câu trả lời phụ thuộc vào một số điều, nhưng điều quan trọng nhất là vị trí của tinh trùng.

Trên bề mặt khô ráo, chẳng hạn như quần áo hoặc giường ngủ, tinh trùng sẽ chết khi tinh dịch khô lại. Trong nước, chẳng hạn như bồn tắm nước ấm hoặc bồn tắm nước nóng, chúng có thể sẽ  sống lâu hơn vì chúng phát triển mạnh ở những nơi ẩm ướt và ấm áp. Nhưng khả năng tinh trùng trong bồn nước tìm được đường vào bên trong cơ thể phụ nữ và khiến họ mang thai là cực kỳ thấp.

Khi tinh trùng ở trong cơ thể phụ nữ, chúng có thể sống tới 5 ngày. Nếu bạn là nam giới và bạn quan  hệ tình dục  thậm chí vài ngày trước khi bạn tình rụng trứng, thì có khả năng họ sẽ mang thai.

Nam giới cần bao nhiêu tinh trùng để có thai?

Chỉ cần một tinh trùng để thụ tinh cho trứng của người phụ nữ. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng đối với mỗi tinh trùng đến được trứng, có hàng triệu tinh trùng không gặp được.

Trung bình mỗi lần xuất tinh nam giới giải phóng gần 100 triệu tinh trùng. Tại sao có quá nhiều tinh trùng được giải phóng nếu chỉ cần một tinh trùng để tạo ra em bé? Để gặp trứng đang chờ đợi, tinh dịch phải đi từ  âm đạo  đến ống dẫn trứng, một hành trình khó khăn mà rất ít tinh trùng sống sót. Các chuyên gia tin rằng quá trình này có thể là cách tự nhiên chỉ cho phép những tinh trùng khỏe mạnh nhất thụ tinh với trứng, để mang lại cơ hội tốt nhất để sinh con  khỏe mạnh.

Đối với những tinh trùng đã hoàn thành chuyến đi, việc lọt vào trứng, được bao phủ bởi một lớp dày, không phải là điều chắc chắn.

Các tình trạng bệnh lý ảnh hưởng tới tinh trùng

  • Rối loạn cương dương
  • Liệt dương

Làm thế nào một người đàn ông có thể sản xuất tinh trùng khỏe mạnh hơn?

Nếu bạn đang tích cực cố gắng thụ thai, sức khỏe tinh trùng của bạn sẽ rất quan trọng để thành công. Chỉ cần một tinh trùng để thụ tinh với trứng, nhưng việc tạo ra nhiều tinh trùng khỏe mạnh và hoạt động sẽ làm tăng khả năng thụ thai. Có một số bước bạn có thể thực hiện để giúp cơ thể sản xuất tinh trùng khỏe mạnh hơn:

  • Không hút thuốc hoặc sử dụng ma túy bất hợp pháp, đặc biệt là steroid đồng hóa.
  • Tránh tiếp xúc với các chất độc như thuốc trừ sâu và kim loại nặng.
  • Hạn chế uống bao nhiêu rượu.
  • Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và kiểm soát cân nặng của bạn.
  • Giữ bìu của bạn mát mẻ, vì nhiệt làm chậm quá trình tạo tinh trùng.
  • Để làm điều này, tránh tắm nước nóng, mặc quần đùi thay vì quần sịp và cố gắng không mặc quần bó sát.

Phân tích tinh dịch nói lên điều gì?

Đây là một xét nghiệm có thể giúp bác sĩ Sản khoa và Nam học tìm ra lý do tại sao nam giới và người bạn đời của họ gặp khó khăn trong việc sinh con.

Một số thông số quan trọng khi phân tích tinh dịch:

* Số lượng và độ đậm đặc của tinh dịch: Trung bình, mỗi lần nam giới xuất tinh, họ tiết ra 2-6 ml (mL) tinh dịch, hoặc khoảng 1/2 thìa cà phê đến 1 thìa cà phê.

Ít hơn số lượng đó có thể không chứa đủ tinh trùng để phụ nữ mang thai. Mặt khác, nhiều hơn thế có thể làm loãng nồng độ tinh trùng.

Lúc đầu tinh dịch phải đặc và loãng dần sau 10 đến 15 phút sau khi xuất tinh. Tinh dịch đặc có thể khiến tinh trùng khó di chuyển.

* Nồng độ tinh trùng: Còn được gọi là mật độ tinh trùng, đây là số lượng tinh trùng tính bằng triệu trên một mililit tinh dịch. Mười lăm triệu tinh trùng trở lên trên mỗi mL được coi là bình thường.

* Khả năng vận động của tinh trùng:  Đây là tỷ lệ phần trăm tinh trùng trong một mẫu đang di chuyển, cũng như đánh giá cách chúng di chuyển. Một giờ sau khi xuất tinh, ít nhất 32% tinh trùng phải di chuyển về phía trước theo đường thẳng.

* Hình thái học: Đây là một phân tích về kích thước, hình dạng và sự xuất hiện của tinh trùng.

Có phải đàn ông ngừng sản xuất tinh trùng khi họ già đi?

Đàn ông có thể tiếp tục có khả năng sinh sản trong suốt cuộc đời. Lượng tinh trùng bạn tạo ra sẽ giảm khi bạn già đi, nhưng ngay cả những người đàn ông lớn tuổi cũng có con.

Tài liệu tham khảo

  • https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/male-fertility
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Sperm
  • https://my.clevelandclinic.org/health/articles/9117-male-reproductive-system
  • https://emedicine.medscape.com/article/118810-overview

(*) Theo WebMD