Với con ngoài giá thú chỉ có thông tin của cha hoặc mẹ trong giấy khai sinh, thì việc thực hiện đổi họ cho con ngoài giá thú bao gồm: Làm thủ tục nhận cha mẹ con, sau đó bổ sung tên cha (mẹ) vào giấy khai sinh và tiến hành đổi họ theo cha (mẹ).
Nội dung:
I. Con ngoài giá thú là gì? Con ngoài giá thú mang họ của mẹ thì có đổi sang cha được không?
“Con ngoài giá thú” là cụm từ chưa có định nghĩa chính thức trong văn bản pháp luật, song thường được dùng để mô tả người con sinh ra mà cha mẹ không có hôn thú (không đăng ký kết hôn chính thức).
Theo khoản 2 Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP: Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.
Như vậy, với câu hỏi “Con ngoài giá thú làm khai sinh mang họ của ai?”, con sẽ được khai sinh theo họ:
- Mẹ nếu không xác định được cha.
- Cha nếu không xác định được mẹ.
Vậy con ngoài giá thú mang họ của mẹ thì có đổi sang cha được không?
Có. Trong trường hợp người cha hoặc mẹ ruột của con ngoài giá thú có mong muốn nhận cha/mẹ cho con, thì sau khi hoàn thành thủ tục nhận cha mẹ con sẽ có thể bổ sung tên mình vào giấy khai sinh con, sau đó đổi họ của con theo cha hoặc mẹ.
II. Hướng dẫn đổi họ cho con ngoài giá thú theo họ cha hoặc họ mẹ
Bao gồm các bước: thực hiện thủ tục nhận cha mẹ con; bổ sung tên cha/mẹ vào giấy khai sinh; đổi họ cho con ngoài giá thú theo họ cha hoặc họ mẹ.
1. Thực hiện thủ tục nhận cha mẹ con cho con ngoài giá thú
Bước 1: Chuẩn bị chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ con ruột
Theo Điều 14 Thông tư 04/2020/TT-BTP, chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ con ruột là văn bản của cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan khác có thẩm quyền xác nhận quan hệ cha con. Trong đó thường dùng bản xét nghiệm ADN khai sinh (ADN cha con, mẹ con theo hình thức pháp lý)
Trường hợp không có chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con kể trên thì các bên nhận cha, mẹ, con lập văn bản cam đoan về mối quan hệ cha, mẹ, con, trong đó có ít nhất hai người làm chứng về mối quan hệ cha, mẹ, con.
Như vậy để hoàn thiện thủ tục nhận cha con, người cha ruột và đứa trẻ thực hiện xét nghiệm ADN với nhau nhằm chứng minh có huyết thống cha con ruột.
Để làm xét nghiệm ADN cha con khai sinh (theo hình thức pháp lý) cần làm gì?
Xét nghiệm ADN cha con theo hình thức pháp lý là việc thực hiện so sánh mã ADN giữa cha và con, nhằm khẳng định cha và con có quan hệ huyết thống với nhau. Đây là căn cứ để cơ quan hộ tịch xem xét và công nhận quan hệ cha con.
Có 2 hình thức làm xét nghiệm ADN cha con theo hình thức pháp lý, bao gồm:
- Đặt lịch để chuyên viên xét nghiệm ADN tới tận nhà để thực hiện xét nghiệm ADN
- Trực tiếp tới đơn vị xét nghiệm ADN để làm xét nghiệm cho cha và con.
Chuyên viên xét nghiệm ADN sẽ thực hiện quy trình xét nghiệm ADN pháp lý như sau: đối chiếu giấy tờ tùy thân của cha và con; chụp ảnh chân dung; thực hiện lấy mẫu ADN cha và con; lấy dấu vân tay cam đoan.
Khi làm xét nghiệm ADN cha con khai sinh, gia đình cần chuẩn bị: giấy tờ tùy thân (căn cước hoặc hộ chiếu còn hạn) của cha và giấy chứng sinh hoặc giấy khai sinh của trẻ.
Mẫu ADN của cha và con thường dùng đó là mẫu máu hoặc niêm mạc miệng (nước bọt).
Thời gian trả kết quả ADN cha con khai sinh chỉ từ 04 giờ làm việc cho tới 02 ngày làm việc (tính từ thời điểm phòng thí nghiệm nhận mẫu ADN, không bao gồm thứ bảy, chủ nhật, ngày lễ Tết theo quy định Nhà nước).
Bước 2: Nộp hồ sơ xin nhận cha cho con tại UBND xã (phường) hoặc Cổng Dịch vụ Công
Người có yêu cầu đăng ký nhận cha, mẹ cho con thực hiện nộp hồ sơ trực tiếp tại Bộ phận một cửa của UBND cấp xã hoặc nộp hồ sơ trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia (https://dichvucong.gov.vn) hoặc Cổng dịch vụ công cấp tỉnh (https://dichvucong.—.gov.vn) (một bên có thể nộp hồ sơ mà không phải có văn bản ủy quyền của bên còn lại).
Chuẩn bị hồ sơ bản cứng gồm có chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ con ruột và tờ khai đăng ký đăng ký nhận cha, mẹ, con theo mẫu. Nếu nộp hồ sơ trực tuyến thì cần chuẩn bị bản chụp hoặc scan giấy tờ.
Xuất trình: Hộ chiếu hoặc Chứng minh nhân dân hoặc Thẻ căn cước công dân hoặc các giấy tờ khác có dán ảnh và thông tin cá nhân do cơ quan có thẩm quyền cấp, còn giá trị sử dụng; Giấy tờ có giá trị chứng minh thông tin về cư trú trong trường hợp cơ quan đăng ký hộ tịch không thể khai thác được thông tin về nơi cư trú của công dân.
Nộp hồ sơ trực tiếp tại Bộ phận một cửa của UBND cấp xã (phường), hoặc Truy cập Cổng dịch vụ công quốc gia (https://dichvucong.gov.vn) hoặc Cổng dịch vụ công cấp tỉnh (https://dichvucong.—.gov.vn) và thực hiện theo hướng dẫn
Thời hạn giải quyết: 03 ngày làm việc. Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn giải quyết không quá 08 ngày làm việc.
Bước 3: Nhận kết quả và hoàn tất thủ tục nhận cha, mẹ con ruột
Người có yêu cầu đăng ký nhận cha, mẹ, con (cả hai bên phải có mặt, xuất trình giấy tờ tuỳ thân để đối chiếu) kiểm tra thông tin trên Trích lục đăng ký nhận cha, mẹ, con, trong Sổ đăng ký nhận cha, mẹ, con và ký tên vào Sổ đăng ký nhận cha, mẹ, con, nhận Trích lục đăng ký nhận cha, mẹ, con.
2. Bổ sung tên cha, mẹ vào giấy khai sinh
Sau khi được cấp trích lục đăng ký nhận cha, mẹ , con, gia đình cần làm thủ tục bổ sung phần khai về người cha hoặc người mẹ trong Giấy khai sinh của con
Theo quy định tại Điều 29 Luật Hộ tịch, như sau:
“1. Người yêu cầu bổ sung hộ tịch nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch.
2. Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định tại khoản 1 Điều này, nếu thấy yêu cầu bổ sung hộ tịch là đúng, công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung bổ sung vào mục tương ứng trong Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu ký tên vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.
Trường hợp bổ sung hộ tịch vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung bổ sung vào mục tương ứng và đóng dấu vào nội dung bổ sung.”
Như vậy, sau khi thực hiện xong thủ tục bổ sung phần khai về người cha, mẹ thì bản chính Giấy khai sinh của con ngoài giá thú sẽ có đầy đủ các thông tin: Họ tên cha mẹ và các thông tin khác có liên quan theo quy định.
3. Thực hiện đổi họ cho con ngoài giá thú theo họ cha hoặc họ mẹ
Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 27 Bộ luật dân sự năm 2015, cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại.
Về thủ tục đăng ký thay đổi họ được quy định tại Điều 28 Luật Hộ tịch, cụ thể như sau:
“1. Người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch.
2. Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định tại khoản 1 Điều này, nếu thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp – hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.
Trường hợp thay đổi, cải chính hộ tịch liên quan đến Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung thay đổi, cải chính hộ tịch vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn.
Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.
3. Trường hợp đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch.
Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.”
Như vậy, theo quy định trên thì gia đình cần chuẩn bị hồ sơ gồm: Tờ khai (theo mẫu quy định), xuất trình bản chính Giấy khai sinh của con và Trích lục đăng ký nhận cha, mẹ con
Sau đó đến UBND cấp xã nơi đã đăng ký khai sinh trước đây hoặc nơi cư trú để được xem xét giải quyết.
