Bạn đã bao giờ nghe nói đến đa ối chưa? Đây là một tình trạng khá phổ biến trong thai kỳ, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Vậy cụ thể, đa ối là gì? Tại sao tình trạng này lại xuất hiện và nó có ảnh hưởng như thế nào đến quá trình mang thai cũng như sức khỏe của mẹ bầu, thai nhi? Tham khảo bài viết sau để biết thêm chi tiết!
Nội dung:
1. Nước ối và những điều cần biết
Nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi trong tử cung. Nó đến từ thận của thai nhi và hệ thống tiết niệu đang phát triển, sau đó nó đi vào tử cung từ nước tiểu của thai nhi. Chất lỏng này sẽ được hấp thụ khi thai nhi nuốt nó và thông qua các chuyển động thở.
Nước ối bao quanh và làm đệm cho thai nhi trong suốt thai kỳ. Lượng nước ối lớn nhất vào tuần thứ 34 đến 36 của thai kỳ. Sau đó, lượng nước ối giảm dần cho đến khi em bé chào đời.
Vai trò của nước ối:
- Cho phép thai nhi di chuyển trong bụng mẹ, thúc đẩy sự phát triển của cơ và xương;
- Giúp phổi của thai nhi phát triển;
- Bảo vệ thai nhi khỏi mất nhiệt bằng cách giữ nhiệt độ ổn định;
- Đệm và bảo vệ thai nhi khỏi những tác động bất ngờ từ bên ngoài tử cung.
2. Đa ối là gì? Nguyên nhân dẫn tới tình trạng đa ối
Đa ối hay rối loạn nước ối (Polyhydramnios) là tình trạng xảy ra khi có quá nhiều nước ối tích tụ trong thai kỳ. Đây là một tình trạng khá phổ biến, ảnh hưởng tới khoảng 1-4% các trường hợp mang thai và xảy ra ở tam cá nguyệt thứ 2, thứ 3 của thai kỳ. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới đa ối và có thể là do một trong những lý do sau:
- Vô căn (phát sinh tự nhiên/không rõ nguyên nhân) – chiếm ⅓ trong tất cả các trường hợp;
- Tiểu đường (trước hoặc trong thai kỳ);
- Rối loạn tiêu hóa, chẳng hạn như teo tá tràng, teo thực quản, thoát vị thành bụng và thoát vị cơ hoành;
- Các vấn đề về não và hệ thần kinh, chẳng hạn như chứng vô sọ và loạn dưỡng cơ;
- Loạn sản sụn;
- Hội chứng Beckwith-Wiedemann;
- Một số rối loạn phổi ở thai nhi;
- Đa thai (ví dụ, sinh đôi hoặc sinh ba);
- Bệnh phù thai.
2. Các biến chứng của tình trạng đa ối
Khi bị đa ối, nguy cơ xảy ra các biến chứng sau sẽ tăng cao:
- Các cơn co tử cung sớm, có thể gây vỡ ối trước khi chuyển dạ (đôi khi dẫn đến nhau bong non) hoặc chuyển dạ sớm;
- Ngôi thai bất thường;
- Mẹ gặp các vấn đề về hô hấp;
- Sa dây rốn;
- Đờ tử cung;
- Xuất huyết sau sinh;
- Tử vong thai nhi (nguy cơ này vẫn tồn tại ngay cả khi đa ối là vô căn).
Nguy cơ biến chứng có xu hướng tăng tỷ lệ thuận với mức độ tích tụ dịch ối và khác nhau theo từng nguyên nhân. Các vấn đề khác như điểm Apgar thấp, suy thai, dây rốn quấn cổ, ngôi thai bất thường phải sinh mổ cũng có thể xảy ra.
3. Các dấu hiệu, triệu chứng của đa ối
Đa ối thường không có triệu chứng rõ rệt. Trong một số trường hợp, tử cung có thể lớn hơn so với ngày dự kiến sinh. Một số phụ nữ, đặc biệt khi đa ối nghiêm trọng làm căng phồng tử cung, có thể gặp khó thở và/hoặc đau khi sinh non.
4. Phương pháp chẩn đoán tình trạng đa ối
Đa ối thường được nghi ngờ thông qua những phát hiện khi siêu âm hoặc khi tử cung có kích thước lớn hơn so với dự đoán theo ngày sinh. Tuy nhiên, việc ước tính khối lượng nước ối một cách định lượng có thể mang tính chủ quan. Do đó, nếu nghi ngờ đa ối, cần đánh giá chính xác lượng nước ối bằng chỉ số nước ối (AFI) hoặc túi sâu nhất (SDP), cụ thể như sau:
- AFI ≥ 24cm: AFI là tổng độ sâu của nước ối theo chiều dọc được đo trong mỗi góc phần tư của tử cung; giá trị bình thường của AFI là > 5 đến < 24cm.
- SDP ≥ 8cm: SDP là phép đo túi nước ối sâu nhất; giá trị bình thường của SDP là từ ≥ 2 đến < 8cm.
Nếu được xác định là đa ối thì cần thực hiện thêm xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân. Những xét nghiệm thực hiện sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân nghi ngờ trên lâm sàng (thường dựa vào tiền sử). Các xét nghiệm có thể bao gồm:
- Kiểm tra siêu âm toàn diện để phát hiện dị tật thai nhi;
- Xét nghiệm thử glucose ở mẹ;
- Chọc ối và nhiễm sắc thể đồ của bào thai, nếu có các dấu hiệu siêu âm khác;
- Các xét nghiệm về các rối loạn di truyền nghi ngờ trên lâm sàng, nếu tiền sử gia đình gợi ý nguy cơ.
5. Cách điều trị tình trạng đa ối
- Sinh con vào khoảng 39 tuần: Nên lên kế hoạch sinh khi thai đạt khoảng 39 tuần, đặc biệt khi AFI ≥ 30 cm. Phương pháp sinh sẽ được quyết định theo các chỉ dẫn sản khoa thông thường.
- Rút bớt nước ối (amnioreduction): Có thể rút bớt nước ối trong trường hợp đa ối gây khó chịu nghiêm trọng cho mẹ. Tuy nhiên, chưa có sự thống nhất về lượng và tốc độ rút nước ối.
Hướng dẫn theo dõi trước sinh dựa trên mức độ nghiêm trọng của đa ối và chỉ số AFI:
- AFI ≥ 30cm (nguy cơ tử vong ở thai nhi tăng): Nên bắt đầu theo dõi trước sinh từ tuần 32 hoặc ngay sau khi được chẩn đoán. Theo dõi bao gồm nghiệm pháp không gắng sức ít nhất một lần mỗi tuần. Tuy nhiên, hiệu quả của việc giám sát này trong việc giảm tỷ lệ tử vong vẫn chưa rõ ràng.
- AFI từ 24 đến < 30cm: Không cần thiết phải theo dõi trước sinh bằng nghiệm pháp không gắng sức.
- Tất cả các mức độ đa ối: Siêu âm nên được thực hiện mỗi 4 tuần để kiểm tra tình trạng thai to (macrosomia) và đánh giá cấu trúc giải phẫu của thai.
>>> Xem thêm: Chọc ối có nguy hiểm không?
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu về đa ối, nguyên nhân, triệu chứng và những ảnh hưởng của nó đến thai kỳ. Mặc dù đa ối có thể gây ra một số biến chứng, nhưng với sự theo dõi và điều trị kịp thời, mẹ bầu hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn này để chào đón em bé khỏe mạnh.
Tham khảo: Medlineplus
