Các nhà khoa học hiện biết rằng phần lớn trí thông minh được di truyền và gen của chúng ta đóng một vai trò quan trọng và trung tâm trong chỉ số IQ của chúng ta.

Nhưng cơ chế này hoạt động như thế nào và ảnh hưởng của ADN đến đâu trong việc xác định chỉ số IQ của mỗi người?

Sau đây là những gì chúng ta biết về khả năng di truyền của trí thông minh và chỉ số IQ.

Trí thông minh bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền

Giống như hầu hết các khía cạnh của hành vi và nhận thức của con người, trí thông minh là một đặc điểm phức tạp chịu ảnh hưởng của cả yếu tố di truyền và môi trường.

Trí thông minh là một thách thức khi tiến hành nghiên cứu, một phần vì nó có thể được định nghĩa và đo lường theo những cách khác nhau.

Xem thêm:

Hầu hết các định nghĩa về trí thông minh bao gồm khả năng học hỏi kinh nghiệm và thích nghi với môi trường thay đổi. Các yếu tố của trí thông minh bao gồm khả năng suy luận, lập kế hoạch, giải quyết vấn đề, suy nghĩ trừu tượng và hiểu các ý tưởng phức tạp.

Nhiều nghiên cứu dựa trên thước đo trí thông minh được gọi là chỉ số thông minh (Intelligence Quotient – IQ).

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành nhiều nghiên cứu để tìm kiếm các gen ảnh hưởng đến trí thông minh.

Nhiều nghiên cứu trong số này đã tập trung vào sự tương đồng và khác biệt về chỉ số IQ trong các gia đình, đặc biệt là xem xét con nuôi và cặp song sinh.

Các nghiên cứu khác đã kiểm tra các biến thể trên toàn bộ bộ gen của nhiều người (một phương pháp được gọi là nghiên cứu liên kết trên toàn bộ bộ gen hoặc GWAS) để xác định xem có bất kỳ khu vực cụ thể nào của bộ gen có liên quan đến chỉ số IQ hay không.

Các nghiên cứu đã không xác định rõ ràng bất kỳ gen nào có vai trò chính trong sự khác biệt về trí thông minh.

Có khả năng là một số lượng lớn gen có liên quan, mỗi gen chỉ đóng góp một phần nhỏ vào trí thông minh của một người.

Các lĩnh vực khác góp phần tạo nên trí thông minh, chẳng hạn như trí nhớ và khả năng ngôn từ, liên quan đến các yếu tố di truyền bổ sung.

Trí thông minh cũng bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi môi trường

Trong quá trình phát triển của trẻ, các yếu tố góp phần hình thành trí thông minh bao gồm môi trường gia đình và cách nuôi dạy con cái, giáo dục và sự sẵn có của các nguồn tài liệu học tập, chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng.

Môi trường và gen của một người ảnh hưởng lẫn nhau, và có thể khó phân biệt được tác động của môi trường với tác động của di truyền.

Ví dụ: nếu mức độ thông minh của một người tương tự như của cha mẹ họ, thì sự giống nhau đó là do yếu tố di truyền được truyền từ cha mẹ sang con cái, do các yếu tố môi trường chung hay (rất có thể) là do sự kết hợp của cả hai?

Rõ ràng là cả yếu tố môi trường và di truyền đều đóng vai trò quyết định trí thông minh.

Tài liệu tham khảo

  • Plomin R, Deary IJ. Genetics and intelligence differences: five special findings. Mol Psychiatry. 2015 Feb;20(1):98-108. doi: 10.1038/mp.2014.105. Epub 2014 Sep 16. Review. PubMed: 25224258. Free full-text available from PubMed Central: PMC4270739.
  • Plomin R, von Stumm S. The new genetics of intelligence. Nat Rev Genet. 2018 Mar;19(3):148-159. doi: 10.1038/nrg.2017.104. Epub 2018 Jan 8. PubMed: 29335645. Free full-text available from PubMed Central: PMC5985927.
  • Sniekers S et al. Genome-wide association meta-analysis of 78,308 individuals identifies new loci and genes influencing human intelligence. Nat Genet. 2017 Jul;49(7):1107-1112. doi: 10.1038/ng.3869. Epub 2017 May 22. Erratum in: Nat Genet. 2017 Sep 27;49(10 ):1558. PubMed: 28530673. Free full-text available from PubMed Central: PMC5665562
  • Sternberg RJ. Intelligence. Dialogues Clin Neurosci. 2012 Mar;14(1):19-27. Review. PubMed: 22577301. Free full-text available from PubMed Central: PMC3341646

(*) Theo MedlinePlus