Tổng quan về tế bào máu ở người

Tế bào máu là những tế bào được tạo ra trong quá trình tạo máu và được tìm thấy chủ yếu trong máu.

Máu bao gồm các tế bào máu chiếm 45% thể tích của mô máu; với 55% thể tích còn lại là huyết tương, phần chất lỏng của máu.

Có 3 loại tế bào máu ở người, bao gồm:

Tế bào hồng cầu (Erythrocytes)

Tế bào hồng cầu, hay còn gọi là Red Blood Cells (RBC), là loại tế bào có nhiều nhất trong máu, tế bào hồng cầu có các đặc điểm chính:

  • Chiếm khoảng 40 đến 45% của máu.
  • Đĩa hai mặt lõm có hình tròn và dẹt, giống như một cái bát cạn.
  • Đường kính đĩa khoảng 6,2-8,2 µm.
  • Các tế bào hồng cầu có vành dày và tâm trũng mỏng.
  • Hạt nhân vắng mặt.
  • Có thể thay đổi hình dạng mà không bị gãy.
  • Việc sản xuất hồng cầu được kiểm soát bởi erythropoietin.
  • Các tế bào hồng cầu có chứa huyết sắc tố (33%).
  • Chất sắt có trong huyết sắc tố làm cho máu có màu đỏ.
  • Các tế bào hồng cầu không tự sửa chữa.
  • Tuổi thọ khoảng 120 ngày.
  • 4 triệu hồng cầu mới được sản xuất mỗi giây ở người trưởng thành.
  • Trong cơ thể luôn duy trì 20–30 nghìn tỷ tế bào hồng cầu tại bất kỳ thời điểm nào.
  • Tỷ lệ tế bào hồng cầu ở Nam: 4,3-5,9 triệu/mm3 và Nữ: 3,5-5,5 triệu/mm3

Chức năng chính của tế bào hồng cầu:

  • Vận chuyển oxy từ phổi đến các tế bào của cơ thể.
  • Lấy carbon dioxide từ các mô khác và thải nó vào phổi.

Tế bào Bạch cầu (Leukocytes)

Tế bào Bạch cầu, hay còn gọi là tế bào máu trắng hoặc White Blood Cells (WBC), chỉ chiếm khoảng 1% lượng máu. Đặc điểm chính của tế bào Bạch cầu là:

  • 4500-11.000/mm3
  • Chúng là những tế bào chiếm phần lớn trong hệ thống miễn dịch.
  • Là bộ phận của hệ thống miễn dịch của cơ thể giúp tự bảo vệ khỏi các tác nhân gây bệnh, bao gồm chất lạ và các loại bệnh nhiễm trùng khác nhau.
  • Chúng được tạo ra trong tủy xương từ các tế bào đa năng gọi là tế bào gốc tạo máu.
  • Chúng tồn tại ở tất cả các bộ phận của cơ thể, bao gồm mô liên kết, hệ bạch huyết và máu.
  • Giảm bạch cầu (Leukopenia) là tình trạng số lượng bạch cầu thấp có thể do tủy xương bị tổn thương do dùng thuốc, xạ trị hoặc hóa trị.
  • Tăng bạch cầu (Leukocytosis) là số lượng bạch cầu cao có thể do một số tình trạng gây ra, bao gồm nhiều loại nhiễm trùng, bệnh viêm nhiễm trong cơ thể.
  • Chúng được chia thành bạch cầu hạt (có hạt hoặc hạt có thể nhìn thấy bên trong tế bào) và bạch cầu hạt (không có hạt có thể nhìn thấy dưới kính hiển vi).

Có 5 loại tế bào Bạch cầu bao gồm:

  • Bạch cầu trung tính Neutrophils (bạch cầu hạt).
  • Bạch cầu ái toan Eosinophils (bạch cầu hạt).
  • Basophils (bạch cầu hạt).
  • Tế bào lympho Lymphocytes (không phải bạch cầu hạt).
  • Bạch cầu đơn nhân Monocytes (không phải bạch cầu hạt).

Neutrophils (granulocytes)

  • Loại bạch cầu phổ biến nhất.
  • Chiếm 62% bạch cầu.
  • Có nhân nhiều thùy.
  • Chứa các hạt tế bào chất rất mịn.
  • 2000 đến 7500 tế bào trên mm3.
  • Tế bào bạch cầu có kích thước trung bình.
  • Còn được gọi là hạt nhân đa hình (PMN) vì chúng có nhiều hình dạng hạt nhân khác nhau.
  • Đường kính 10–12 μm.
  • Tuổi thọ từ 6 giờ đến vài ngày.

Chức năng chính của Neutrophils:

  • Tiêu diệt vi khuẩn thông qua quá trình thực bào (Phagocytosis).
  • Giải phóng một loạt siêu oxit có khả năng tiêu diệt nhiều vi khuẩn cùng lúc.

Eosinophils

  • 40-400 tế bào mỗi mm3.
  • Có hạt lớn.
  • Nhân được chia thành hai thùy (nhân hai thùy).
  • Đường kính 10–12 μm.
  • Chiếm 2,3%.
  • Tuổi thọ 8–12 ngày.

Chức năng của Eosinophils:

  • Diệt ký sinh trùng và có vai trò trong phản ứng dị ứng.
  • Giải phóng độc tố từ hạt của chúng để tiêu diệt mầm bệnh.

Basophils

  • 0-100 tế bào trên mỗi mm3.
  • Đầy màu sắc khi nhuộm màu và nhìn dưới kính hiển vi.
  • Chúng có nhân màu nhạt thường bị các hạt che khuất.
  • Có nhân hai thùy hoặc nhân ba thùy.
  • Đường kính 12–15 μm.
  • Chiếm 0,4%
  • Tuổi thọ từ vài giờ đến vài ngày.

Chức năng của Basophils:

  • Chức năng trong phản ứng dị ứng.
  • Tiết ra chất chống đông máu và kháng thể có tác dụng chống phản ứng quá mẫn trong máu.
  • Basophils chứa histamine, làm giãn mạch để đưa nhiều tế bào miễn dịch đến vùng bị thương.
  • Tiết ra heparin là chất chống đông máu giúp tăng cường khả năng di chuyển của các bạch cầu khác bằng cách ngăn ngừa đông máu.

Lymphocytes

  • Tế bào dạng tròn nhỏ.
  • Có nhân.
  • 1300 đến 4000 mỗi mm3.
  • Đường kính 7-8 μm (Nhỏ) và 12-15 μm (Lớn).
  • Chiếm 30%.
  • Tuổi thọ của các tế bào ghi nhớ là nhiều năm và nhiều tuần đối với các tế bào khác.

Chức năng của Lymphocytes:

  • Tế bào lympho T (tế bào T) chịu trách nhiệm miễn dịch qua trung gian tế bào.
  • Tế bào lympho B chịu trách nhiệm miễn dịch dịch thể hoặc sản xuất kháng thể.
  • Chúng có thể nhận biết và có ghi nhớ về vi khuẩn, virus xâm nhập.
  • Chức năng tiêu diệt tế bào ung thư.
  • Chúng trình bày các kháng nguyên để kích hoạt các tế bào khác của hệ thống miễn dịch.

Monocytes

  • Loại tế bào bạch cầu lớn nhất.
  • Có nhân hình quả thận.
  • 200 đến 800 bạch cầu đơn nhân trên mm3.
  • Biến thành đại thực bào khi chúng ra khỏi máu.
  • Đường kính 15-30 μm.
  • Chiếm 5,3%.
  • Tuổi thọ từ vài giờ đến vài ngày.

Chức năng của Monocytes:

  • Đi vào mô, nơi chúng trở nên lớn hơn và biến thành đại thực bào.
  • Tiêu diệt các tế bào cũ, hư hỏng và chết trong cơ thể.

Tiểu cầu (Platelets)

  • Không có nhân.
  • Không tái sản xuất.
  • Phân mảnh nhỏ của tế bào tủy xương.
  • 150.000–400.000 tiểu cầu trong mỗi microlit máu người.

Chức năng của Tiểu cầu:

  • Tiểu cầu là bộ phận của tế bào mà cơ thể sử dụng để đông máu.
  • Giúp thúc đẩy các cơ chế đông máu khác. Ví dụ: Tiết ra chất đông máu (yếu tố đông máu) để thúc đẩy quá trình đông máu.
  • Chúng tiết ra chất co mạch làm co mạch máu, gây co thắt mạch máu ở những mạch máu bị vỡ.
  • Chúng tiết ra các hóa chất thu hút bạch cầu trung tính và bạch cầu đơn nhân đến vị trí viêm.
  • Làm tan cục máu đông khi không còn cần thiết.
  • Tiêu hóa và tiêu diệt vi khuẩn.
  • Chúng tiết ra các yếu tố tăng trưởng để duy trì lớp lót của mạch máu.