Định danh ADN vào căn cước là việc bổ sung thông tin ADN vào căn cước điện tử của công dân. Theo Luật căn cước mới có hiệu lực từ 1/7/2024, công dân có thể đưa thông tin ADN và giọng nói vào căn cước nếu có nhu cầu. Ngoài ra, bên cạnh ảnh chân dung và dấu vân tay, công dân khi làm căn cước sẽ thu thập thêm mống mắt. Cùng với giọng nói, việc định danh ADN vào căn cước giúp nâng cao an sinh xã hội và y tế dự phòng.
Nội dung:
1. Định danh ADN vào căn cước là gì?
Định danh ADN vào căn cước là việc bổ sung thông tin ADN (bộ mã ADN) vào căn cước điện tử của công dân. Như vậy, ngoài ảnh chân dung, dấu vân tay và mống mắt là đặc điểm nhận dạng bắt buộc mà cơ quan Công an sẽ thu thập khi làm căn cước cho công dân, thì thông tin ADN cũng sẽ được thu thập và tích hợp vào căn cước nếu công dân có nguyện vọng.
Theo đó, thông tin ADN khi được định danh trên căn cước điện tử cũng sẽ có trong cơ sở dữ liệu căn cước, và được đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Tương tự như dấu vân tay và mống mắt thì thông tin ADN được dùng để nhận dạng và xác thực danh tính của cá nhân. Lý do là bởi mã ADN của mỗi người là duy nhất và không thay đổi theo thời gian.
Ngoài ra, mã ADN còn dùng để xác thực mối quan hệ huyết thống cha con, mẹ con, họ hàng. Bởi mã ADN chính là thông tin di truyền của mỗi người, với 50% ADN từ người cha ruột và 50% ADN từ người mẹ ruột. Khi so sánh 2 bộ mã ADN với nhau, ta có thể biết được giữa 2 người có mối quan hệ huyết thống cha con, mẹ con, họ hàng với nhau hay không.
2. Định danh ADN vào căn cước mang tới lợi ích cho an sinh xã hội và y tế dự phòng
a. Với an sinh xã hội
Bên cạnh dấu vân tay và mống mắt thì việc bổ sung thêm thông tin ADN vào căn cước sẽ giúp việc nhận diện danh tính cá nhân dễ dàng hơn. Đặc biệt, thông tin ADN là thông tin sinh trắc học có tính di truyền, có khả năng nhận diện được mối quan hệ cha con ruột, mẹ con ruột và phần lớn các mối quan hệ họ hàng nội ngoại trong phạm vi 3 đời.
Như vậy, khi có thông tin ADN trong căn cước, trong các trường hợp tai nạn, cháy nổ hoặc chết đuối, có thể sử dụng thông tin ADN để nhận diện danh tính một cách dễ dàng.
Thông tin ADN còn hỗ trợ cho việc tìm kiếm người thân thất lạc, tìm kiếm người thân cho liệt sĩ, giải quyết tranh chấp nhận thừa kế thông qua giám định ADN huyết thống cha con, mẹ con, họ hàng nội ngoại, ngay cả khi người đó đã qua đời thì vẫn còn thông tin ADN được lưu trữ lại trên căn cước.
Như vậy, việc tích hợp ADN vào căn cước công dân sẽ tạo ra bước đột phá mới với nhiều lợi ích lâu dài cho người dân, cũng như cho các cơ quan quản lý nhà nước.
b. Với y tế dự phòng
Thông tin ADN có thể hỗ trợ cho y tế một cách sâu rộng trên nhiều khía cạnh, cụ thể như:
- Sàng lọc nguy cơ di truyền các bệnh mãn tính và ung thư
- Phân tích và cung cấp các chỉ số toàn diện từ gen về nguy cơ bệnh lý, khả năng đáp ứng thuốc, tiềm năng trí tuệ, thể chất, dinh dưỡng…,
Hiện nay ở các quốc gia phát triển trên thế giới, giải mã gen đã được ứng dụng rộng rãi không chỉ trong y học dự phòng, sàng lọc bệnh di truyền, khả năng đáp ứng dược lý, mà còn được ứng dụng để phát triển tối ưu tiềm năng trí tuệ, thay đổi lối sống, nâng cao chất lượng cuộc sống toàn diện cho con người.
Mặc dù giải mã gen được coi là chìa khóa mở ra cánh cửa cho những lựa chọn có cơ sở khoa học, hiệu quả và chủ động cho cuộc sống, nhưng ở Việt Nam, chỉ chưa đầy 0,5% dân số được tiếp cận giải pháp này.
3. Công dân làm định danh ADN vào căn cước như thế nào? Ở đâu?
Hiện nay, công dân có thể làm định danh ADN vào căn cước theo hướng dẫn tại Nghị định 70/2024/NĐ-CP
Công dân có nhu cầu thu thập định danh ADN vào căn cước chuẩn bị hồ sơ bao gồm:
- Phiếu đề nghị giải quyết thủ tục về căn cước;
- Giấy tờ, tài liệu có giá trị pháp lý xác thực kết quả xét nghiệm, phân tích, lưu trữ thông tin ADN (nếu có).
Trình tự, thủ tục định danh ADN vào căn cước
Bước 1: Nộp hồ sơ đề nghị thu thập, cập nhật ADN vào Cơ sở dữ liệu căn cước.
Bước 2: Thực hiện cập nhật
Nếu thông tin đã có thì kiểm tra, đối sánh và xác thực đảm bảo tính chính xác của thông tin trước khi thu thập, cập nhật vào Cơ sở dữ liệu căn cước trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận đề nghị.
Nếu chưa có thông tin trong hệ thống thì báo bằng văn bản, nêu rõ lý do và hướng dẫn thực hiện thu thập, cập nhật ADN.
Một số lưu ý khi định danh ADN vào căn cước
Thông tin sinh trắc học về ADN được thu thập vào Cơ sở dữ liệu căn cước phải đáp ứng điều kiện sau:
+ Cơ quan, tổ chức xét nghiệm, phân tích, tạo lập dữ liệu phải đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật do Bộ Công an hướng dẫn;
+ Thông tin tạo lập phải bảo đảm giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu; bảo đảm xác định duy nhất công dân đó trong Cơ sở dữ liệu căn cước.
+ Cơ quan quản lý căn cước của Bộ Công an chủ trì, phối hợp với cơ quan quản lý y tế và các cơ quan có liên quan thực hiện công bố công khai danh sách cơ quan, tổ chức đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 4 Điều 13 Nghị định 70/2024/NĐ-CP và thực hiện tiếp nhận thông tin sinh trắc học về ADN theo quy định tại khoản 6, khoản 7 Điều 13 Nghị định 70/2024/NĐ-CP thông qua nền tảng định danh và xác thực điện tử hoặc qua thiết bị chuyên dụng để chuyển dữ liệu tiếp nhận về Cơ sở dữ liệu căn cước.
