Kể từ ngày 1/7/2024, theo Luật Căn cước mới có hiệu lực, người dân Việt Nam sẽ có thể tích hợp thông tin sinh trắc học về ADN vào cơ sở dữ liệu căn cước nhằm hỗ trợ xác thực danh tính và các mục đích quản lý xã hội khác. Việc tích hợp ADN vào căn cước là một bước tiến trong vấn đề an sinh xã hội, đem lại nhiều lợi ích lâu dài cho người dân cũng như cho sự phát triển của Việt Nam trong giai đoạn mới. Tham khảo bài viết NOVAGEN chia sẻ sau để có được cái nhìn toàn diện về việc xét nghiệm ADN để làm căn cước.
Nội dung:
1. Xét nghiệm ADN làm căn cước là gì?
Xét nghiệm ADN để làm căn cước là việc phân tích mẫu ADN của cá nhân nhằm lưu trữ thông tin di truyền vào cơ sở dữ liệu căn cước. Cơ sở dữ liệu căn cước là cơ sở dữ liệu chuyên ngành, tập hợp thông tin về căn cước của công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch được số hóa, chuẩn hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước về căn cước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
ADN (axit deoxyribonucleic) là vật liệu di truyền của tế bào và được lưu trữ trong các nhiễm sắc thể ở nhân tế bào và ty thể. ADN của mỗi người sẽ được thừa hưởng từ cha mẹ của mình và thông tin di truyền chứa đựng bên trong ADN sẽ quyết định các đặc điểm nhất định như màu tóc, màu mắt,… Đặc biệt, ADN của mỗi người là duy nhất, không thay đổi theo thời gian và thông tin sinh trắc học về ADN là loại thông tin có tính đặc trưng, đại diện trọn đời cho một người.
Thông tin sinh trắc học về ADN sau quá trình phân tích sẽ được sẽ được mã hóa trong mã QR của thẻ Căn cước cùng nhiều thông tin liên quan khác.
2. Vì sao cần xét nghiệm ADN để làm căn cước?
Việc xét nghiệm ADN để làm căn cước sẽ mang tính chất tự nguyện, không bắt buộc. Theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 16 Luật Căn cước 2023 thì thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói được thu thập khi người dân tự nguyện cung cấp hoặc cơ quan tiến hành tố tụng hình sự, cơ quan quản lý người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính trong quá trình giải quyết vụ việc theo chức năng, nhiệm vụ có thực hiện trưng cầu giám định hoặc thu thập được thông tin sinh trắc học về ADN, giọng nói của người dân thì chia sẻ cho cơ quan quản lý căn cước để cập nhật, điều chỉnh vào Cơ sở dữ liệu căn cước.
Tuy không bắt buộc nhưng đây là thủ tục đáng để người dân thực hiện. Không chỉ mang lại lợi ích lâu dài cho người dân mà thực hiện tích hợp thông tin sinh trắc học về ADN vào cơ sở dữ liệu căn cước còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam trong giai đoạn mới. Cụ thể:
- Thông tin sinh trắc học về ADN được dùng để tích hợp vào cơ sở dữ liệu căn cước gồm một phần rất nhỏ của ADN gọi là STR. Thông tin ADN dạng STR sẽ được sử dụng để xác minh danh tính công dân trong những trường hợp thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, hỗ trợ nhận diện người thân,…
- Việc có thêm thông tin sinh trắc học về ADN, giọng nói ngoài hình ảnh, vân tay, mống mắt sẽ giúp công tác quản lý nhà nước, phòng chống tội phạm, quản lý dân cư,… trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn rất nhiều.
- Trường hợp công dân sử dụng thêm dịch vụ giải trình tự gen của các đơn vị chuyên môn để khai thác thêm các thông tin ADN khác thì còn có các lợi ích như biết thêm về tình trạng sức khỏe, tầm soát nguy cơ bệnh, khuynh hướng phát triển bệnh,…
3. Xét nghiệm ADN để làm căn cước được thực hiện như thế nào?
Quy trình xét nghiệm ADN làm căn cước bao gồm các bước cơ bản như sau:
- Bước 1: Công dân đăng ký tích hợp thông tin ADN và sẽ được điều phối tới cơ sở thu mẫu gần nhất.
- Bước 2: Tại điểm thu mẫu, công dân cần xác thực thông tin bằng căn cước công dân có gắn chip để đảm bảo tính chính xác của dữ liệu.
- Bước 3: Chuyên viên sẽ tiến hành thu mẫu ADN, mẫu được thu thường là nước bọt, máu hoặc niêm mạc miệng. Sau khi thu thập, mẫu ADN sẽ được niêm phong và chuyển đến phòng thí nghiệm để tách chiết, phân tích.
- Bước 4: Nhận kết quả trong 7 ngày làm việc và công dân tới cơ quan quản lý căn cước để yêu cầu tích hợp thông tin sinh trắc học về ADN vào Cơ sở dữ liệu căn cước.
>>> Xem thêm: Thẻ căn cước tích hợp ADN như thế nào?
4. Kết luận
Tuy không bắt buộc nhưng xét nghiệm ADN để làm căn cước là thủ tục đáng để người dân thực hiện. Không chỉ mang lại lợi ích lâu dài cho người dân mà thực hiện tích hợp thông tin sinh trắc học về ADN vào cơ sở dữ liệu căn cước còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam trong giai đoạn mới.
